به گزارش خبرگزاری دانشجو، سرویس اجتماعی، مازیار شیری: قتل الهه حسین نژاد که مصداق جنایت علیه فرد است، مختصاتی دارد که به صورت طبیعی دلخراش است و تاثیر بسزایی در اذهان عمومی دارد. اما واکنش‌ها به چنین جرایم و جنایت‌هایی  که قطعا افکار عمومی یک جامعه را با خود درگیر می‌کند از چند جهت قابل بررسی و اهمیت دارد. 

اولین موضوعی که باید در نظر گرفت چگونگی انتشار خبر چنین جرایمی در سطح جامعه است که قطعا رسانه‌ها به خصوص آنهایی که به سرعت فراگیر خواهند شد در خط مقدم شکل گیری افکار یک جامعه هستند. اینکه رسانه‌ها و به خصوص افراد تأثیرگذار جامعه آن را طوری بیان کنند که باعث پیشگیری یا کمتر شدن تکرار چنین جرایمی شوند یا به اغراض و دلایل مختلف طوری به آن دامن زنند که باعث تشدید سرعت چرخه خشونت و ناامن شدن جامعه ‘گردند مسئله اصلی دوگانه شکل دهی به آن است. 

از چرخه خشونت تا ایمپرشن گرفتن با فیلم جسد مرحومه حسین نژاد

متأسفانه سالهاست رسانه‌هایی که خود را خط مقدم بیان حوادث به خصوص رسانه‌ای کردن جرایم می‌دانند خواسته یا ناخواسته در زمین «چرخه خشونت» اجتماعی ایران به خصوص علیه زنان بازی می‌کنند.  بگذریم که مقاصد سیاسی پشت اتاق فکر این رسانه ها چگونه می تواند حقایق را وارونه و یا دگرگون کند.  بررسی پرونده‌های اخیر جنایت و جرم علیه مرحومه الهه حسین نژاد و زهرا میرزایی و نوع بی مهابا و غیر تخصصی خبررسانی آن در جامعه نشان می‌دهد این رسانه‌ها نه تنها قواعد حفظ حریم خصوصی و در عین حال آگاهی دادن برای عدم تکرار چنین اعمال مجرمانه‌ای را بالا نبردند، بلکه با انتشار شبه خبر و روایت مورد سوال منجر به واکنش‌های زیاد عمومی شده‌اند که قطعا قصد سواستفاده از این اعمال وحشتناک را دارند. 

در ضمن نباید از تأثیر انتشار گسترده این جزئیات برای افکار عمومی و تشویش اذهان و القای حس ناامنی در جامعه بگذریم. البته انتشار آن نیز به دلیل اینکه ممکن است رسانه های غیر رسمی در آن کنشگری کنند و باعث تشویش اذهان عمومی هم شوند ضروری به نظر می‌رسد.  بهمین دلیل است که شاهد ایمپرشن گرفتن برخی از افراد به اصطلاح رسانه ای با شایعه روایت تجاوز به مقتول و یا انتشار فیلم دلخراش جسد آن مرحومه هستیم.

عوام گرایی کیفری و تجارت رسانه ای کثیف

تجارت رسانه ای کثیف که متاسفانه ظاهرا در خط اول ارتباط گیری با مراجع اجرایی است و فقط به فکر بازدید گرفتن است. موضوع دیگری که در این دو پرونده به خصوص در مورد مرحومه الهه حسین نژاد و امثال آن به شدت توسط این رسانه‌ها و حتی با کمال تعجب برخی خواص و تأثیرگذاران در جامعه تکرار شد، پدیده «عوام‌گرایی کیفری» بود. 

اینکه به دلیل جزئیات جنایت رخ داده جامعه نسبت به مجرم یا مجرمین حس انتقام پیدا کند طبیعی است، اما این موضوع که باعث شود اظهار نظرها کل قوانین یک جامعه که قطعا به دلیل نشر ناشیانه اخبار چنین جرمی با مختصات و جزئیات را به چالش بکشد نه تنها یاری‌گر و اصلاح کننده نیست، بلکه کار دستگاه قضا را برای صدور حکم درست، متناسب و البته قانونی که از تکرار چنین اعمال مجرمانه‌ای جلو گیری کند را می‌بندد. 

هر عاملی که باعث تندتر شدن این نوع چرخه خشونت و شکل گیری کامل آن شود باید توسط عوامل متعدد جلوگیری شود. در این موضوع رسانه‌ها، فعالین اجتماعی و حتی روانشناسان و حقوق دان‌ها وظایف مشخصی دارند که باید بر اساس علم و با ریزبینی منجر به کاهش تنش‌های اجتماعی و در سطح افکار عمومی شوند عده‌ای که حتی با مانور بر اهلیت و اقامت قاتل و ایجاد شایعه افغانی بودن یا نبود وی به دنبال بازدید گرفتن‌اند.

نان به نرخ خون نخورید، برهانی در توییت هاتان نیست

البته که موضوع فقط افکار عمومی نیست و در راس موضوعات، انسانیت است که توسط برخی از نان به نرخ خون خوران به رسمیت شناخته نمی شود. نباید فراموش کرد که رکن اول هر رسانه ای انسانیت است و نه رکن نادیده گرفتن آن. این در حالیست که مشاهده می‌شود برخی فعالین رسانه ای و یا حتی سلبریتی‌های حقوقی مسائلی را برای قوانین کشور تجویز می‌کنند که جامعه ایران را به سمت خشونت بیشتر می‌برند و کار به جایی می‌رسد که به جای به فکر اصلاح قوانین در راستای آرامش اجتماعی بروند تجویز حمل اسلحه می‌کنند. 

عده ای عادت دارند که هر بحرانی را با خود برهان پنداری تبدیل به پله ای برای دیده شدن خودشان در شبکه های اجتماعی کنند.

حتی اگر قوانین موجود نقص جدی داشته باشند راه اصلاح آن حکم دادن‌های متعدد غیر کارشناسانه و یا توییت پراکنی های شبه علمی نیست. عده ای عادت دارند که هر بحرانی را با خود برهان پنداری تبدیل به پله ای برای دیده شدن خودشان در شبکه های اجتماعی کنند.  حقوق دانشی برای تنظیم روابط اجتماعی در بستر مدنیت و دوری از تشدید خشونت است. تحریک گسل‌های اجتماعی به نفع خشونت نه تنها نمی‌تواند راهگشا باشد، بلکه باعث افزایش آستانه آنها می‌شوند. 

تسلی بخشی به جامعه و روان آن اگر بخواهد با حسن نیت انجام شود می‌تواند اصلاح کننده باشد. اما اگر باعث دامن زدن به خرده چرخه خشونت‌هایی باشد که دایره شکل دهی آن را بزرگتر و سریعتر کند قطعا جامعه را به سمت پرتگاه ناامنی و پریشان روانی خواهد برد.