خودشیفتگی چیست؟

از منظر روانشناختی، خودشیفتگی تنها یک خودمحوری ساده نیست. افراد خودشیفته اغلب یک هسته شخصیتی ناقص دارند و عزت نفس پایینی را با نمایش‌هایی اغراق‌شده و رفتارهای پرشور پنهان می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود ترس شدیدی از قضاوت شدن و نقد شدن داشته باشند.

فوق حساس‌ها

افراد حساس معمولاً با داشتن سه ویژگی برجسته، به راحتی توجه افراد خودشیفته را جلب می‌کنند: همدلی زیاد، نداشتن مرزهای شخصی قوی و تمایل به راضی کردن دیگران. این ویژگی‌ها آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای افراد خودشیفته تبدیل می‌کند. اما روانشناسان معتقدند که می‌توان بر روی این ویژگی‌ها کار کرد و تغییرات مثبتی ایجاد کرد.

چگونه از دام خودشیفتگان رها شویم؟

شاید فکر کنید که افراد خودشیفته برنامه ویژه‌ای برای سوءاستفاده از دیگران دارند، اما در واقع این افراد حساس هستند که به دلیل ویژگی‌های شخصیتی‌شان جذب چنین روابطی می‌شوند. در ادامه به بررسی راهکارهایی برای رهایی از این چرخه می‌پردازیم.

همدلی کنترل‌شده

همدلی یکی از ارزشمندترین ویژگی‌ها در هر شخص است. اما زمانی که این ویژگی به طور بی‌رویه و بدون کنترل استفاده شود، ممکن است شما را به دردسر بیندازد. بنابراین، ضروری است که همدلی را در جای درست و به میزان مناسب به کار ببرید.

ایجاد مرزهای سالم

یکی از مشکلات اصلی افراد حساس، نداشتن مرزهای مشخص است. برای غلبه بر این مشکل، بهتر است قدم‌های کوچک ولی مشخص بردارید. یاد بگیرید که حد و مرزهایی سالم برای خود تعیین کنید و به آن‌ها پایبند بمانید. این کار ممکن است در ابتدا دشوار باشد، زیرا حساس‌ها معمولاً از کودکی یاد گرفته‌اند که برای مراقبت از دیگران ارزش‌گذاری شوند، اما این تغییر باعث افزایش اعتمادبه‌نفس آن‌ها خواهد شد.

تغییر رفتارهای گذشته

بسیاری از افرادی که در دوران کودکی به دلیل رفتارهای مراقبتی بیش از حد، تشویق شده‌اند، در بزرگسالی مرزهای ضعیفی دارند و نمی‌توانند به راحتی “نه” بگویند. اگر شما نیز چنین وضعیتی دارید، شروع به بازنگری در رفتارها و انتخاب‌های خود کنید. مثلا اگر کسی از شما تقاضای کمک کرد که نمی‌توانید بپذیرید، به‌جای عذرخواهی یا توضیح اضافه، فقط بگویید توانایی انجام آن را ندارید.

روزانه به خود نظارت کنید

هر روز زمانی را برای خود اختصاص دهید تا رفتارها و حس و حالتان را مرور کنید. این کار به شما کمک می‌کند مطمئن شوید که در طول روز به حد و مرزهای تعیین‌شده خود پایبند بوده‌اید. همچنین بهتر است سرعت ارتباط‌هایتان را کم کنید و اجازه ندهید نیازهای دیگران همیشه اولویت شما باشد.

از راضی کردن دیگران دست بکشید

افراد حساس اغلب به دنبال جلب رضایت دیگران هستند و خود را به پای این امر قربانی می‌کنند. سعی کنید برای خود ارزش قائل شوید و نیازهای خود را نادیده نگیرید. به جای وابسته شدن به تأیید دیگران، به خودتان اعتبار دهید و تصمیماتتان را براساس اولویت‌های خودتان بگیرید.

مراقبه و تمرکز درونی

مراقبه و تمرین‌های ذهن‌آگاهی می‌تواند به شما کمک کند به وضعیت فعلی خود آگاه‌تر شوید و با خود واقعی‌تان ارتباط بهتری برقرار کنید. این تمرین‌ها به شما اجازه می‌دهند ذهن خود را آرام کنید و به جای واکنش‌های عجولانه، از روی فکر عمل کنید.