علل و علائم کف پای صاف ، متفاوت است. بدون داشتن قوس لازم در استخوان‌های کف پا، نحوه راه رفتن فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. قوس‌های پا باید محکم و در عین حال انعطاف‌پذیر باشند؛ درنتیجه می‌توانند نسبت به سطوح مختلف سازگاری داشته باشند. پاهای افراد دارای کف صاف در هنگام ایستادن یا قدم زدن به سمت داخل متمایل می‌شود. برخی از افراد، عوارض کف پای صاف در بزرگسالی را تجربه نمی‌کنند، اما برخی دیگر هنگام راه رفتن با مشکل مواجه می‌شوند. نحوه تشخیص کف پای صاف خیلی ساده است و معمولا از روی ظاهر پا تشخیص داده می‌شود. با این مطلب از دکتردکتر همراه ما باشید تا در مورد علت، روش های تشخیص و درمان، عوارض در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و انواع صاف بودن کف پا صحبت کنیم.
برای مطالعه این مطلب به 5 دقیقه زمان نیاز دارید.
در انتهای مقاله می‌توانید سوال‌های خود را مطرح کنید؛ کارشناسان سلامت، پاسخگوی شما خواهند بود.
کف پای صاف چیست؟
سایت medicalnewstoday در مورد صافی کف پا می‌گوید:
بعضی از افراد کف پای صاف، قوس بسیار کم یا بدون قوس دارند، یک یا هر دو پایشان روی زمین صاف است. صافی کف پا می‌تواند روی تراز بدن زمانی که فرد ایستاده است، راه می‌رود یا می‌دود، تاثیر بگذارد. در نتیجه داشتن کف پای صاف می‌تواند احتمال ایجاد درد در لگن، زانو و مچ پا را افزایش دهد.
همه انسان‌ها در حالت عادی، دارای ۳۳ مفصل در هر یک از پاهای خود هستند و این مفاصل، تعداد ۲۶ استخوان کوچک را در کنار یکدیگر قرار داده‌اند. نحوه قرارگیری این ۲۶ استخوان و عضلات و تاندون‌های پیرامون آن‌ها به‌گونه‌ای است که در پنجه هر فرد عادی و سالم، یک عدد قوس رو به پایین وجود دارد که به توزیع وزن بدن در پاها و حفظ حالت فنری و ارتجاعی گام‌ها کمک می‌کند. در واقع، شکل و ساختار این قوس‌های کوچک، نحوه قدم زدن و شکل کلی گام‌های افراد مختلف را تعیین می‌کند. به‌طوری که نحوه گام برداشتن در افراد دارای صافی کف پا با افراد دارای قوس زیاد در پنجه، بسیار متفاوت است.
قابل ذکر است که کف پای صاف در دسته‌بندی بیماری های ارتوپدی قرار می‌گیرد. هر مشکلی که در مفاصل بدن وجود داشته باشد، نوعی بیماری ارتوپدی محسوب می‌شود. از دیگر بیماری‌های این حوزه می‌توان به انواع آرتریت، آرتروز و پوکی استخوان اشاره کرد.
آناتومی و ساختار کف پا
سه بخش ساختار کف پا را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| بخش‌های ساختار کف پا | توضیحات |
| قسمت قدامی پا | این قسمت 5 استخوان درازتر و پنج انگشت را شامل می‌شود. 5 استخوان موجود در این قسمت با کمک مفاصل به پشت انگشتان متصل شده‌اند. |
| قسمت میانی پا | در این قسمت، سه استخوان میخی شکل، استخوان ناویکولار (navicular ) و استخوان مکعبی وجود دارد. این قسمت استخوان‌هایی دارد که در نهایت قوس کف پا را تشکیل می‌دهند. |
| قسمت خلفی پا | پاشنه و مچ پا تشکیل‌دهنده قسمت خلفی پا هستند. استخوان پاشنه به عنوان بزرگ‌ترین استخوان پا در این قسمت قرار دارد. مچ پا از استخوان تالوس در زیر استخوان‌ها ساق پا تشکیل شده است. |
در حالت کلی، پا ساختاری انعطاف‌پذیر دارد که شامل استخوان‌ها، بافت‌های نرم و مفاصل است که ما بتوانیم راه برویم و بایستیم. متصل‌کننده استخوان‌ها پا به یکدیگر، عضله‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها هستند که در نهایت حرکت و تعادل را به دنبال دارند.
انواع صافی کف پا
صافی کف پا در افراد می‌تواند متفاوت باشد؛ در واقع دو نوع کف پای صاف وجود دارد که شامل انعطاف‌پذیر و سفت و سخت است. هر فردی ممکن است یکی از انواع صافی کف پا را تجربه کند. در ادامه هر یک از انواع صافی کف پا را توضیح می‌دهیم تا بیشتر آشنا شوید.
کف پای صاف انعطاف پذیر
کف پای صاف انعطاف پذیر معمولا بیشتر در کودکان به چشم می‌خورد. در حالت ایستاده، قوس پای کودک از بین می‌رود و دیده نمیشود؛ اما در صورتی که کودک بنشیند یا روی نوک پا برود، قوس پا دیده می‌شود. در واقع، سنگینی وزن باعث از بین رفتن قوس کف پا می‌شود.
کف پای صاف سفت و سخت
کف پای صاف سفت و سخت نیز هم در کودکان و هم در بزرگسالان ممکن است ایجاد شود. در این نوع صافی کف پا مهم نیست که سنگینی وزن روی پا باشد یا خیر. در هر دو صورت نشسته و ایستاده، کف پا قوس ندارد.
گاهی درد پا بخاطر مشکلی به نام خار پاشنه است. برای آشنایی با این بیماری مقاله علائم خار پاشنه را مطالعه کنید.
با ظهور کدام علائم می توان به صافی کف پا شک کرد؟
معمول‌ترین نشانه‌ای که افراد مبتلا به صافی کف پا گزارش داده‌اند، وجود درد در پاها به‌خصوص پس از پیاده‌روی‌های طولانی مدت است. این درد معمولا تحت تاثیر تنش‌های عضلانی و تاندون‌ها و رباط‌ها به وجود می‌آید. فشارهای غیرعادی روی استخوان پا در نواحی ران و زانو، معمولا به افزایش این دردها منجر می‌شود و انحنای پاها رو به داخل را افزایش می‌دهد.
این دردها ممکن است در سایر نقاط بدن نیز مشاهده شوند که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم:
- درد در قسمت داخلی مچ پا همراه با تورم
- قوس رویی پا در قسمت پنجه
- زانو
- لگن
- درد ساق پا (برای آشنایی با علت‌های این درد مقاله علت درد ساق پا را مطالعه کنید.)
- عضلات پشت ساق
- کمر
صافی کف پا می‌تواند باعث توزیع ناهماهنگ وزن بدن شود. در نتیجه این اتفاق، به‌مرور زمان کفش‌ها به‌طور غیرعادی دچار انحراف به یک طرف می‌شوند و این انحراف و بد شکلی به‌طور غیرمستقیم، آسیب‌های بیشتری را به وجود می‌آورد.
اگر کف پای شما درد می‌کند و علت آن را نمی‌دانید می‌توانید از مقاله علت درد کف پا کمک بگیرید.
علت صافی کف پا در بعضی افراد چیست؟
دلیل صافی کف پا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به نظر میرسد مهم‌ترین دلیل کف پای صاف، مبحث ژنتیک باشد. صاف بودن کف پا ممکن است از والدین به فرزندان منتقل شود.
دلیل صافی کف پا می‌تواند یکی از موارد زیر نیز باشد:
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند صافی پا را تشدید کند، پیوستگی قوزک پا است. این وضعیت باعث می‌شود که استخوان‌های پا به‌طور غیرمعمول در کنار هم قرار بگیرند و به پاهای سفت و صاف منجر شوند.
صافی پا در دوران بارداری و همچنین در افراد مبتلا به دیابت، پیشرفت بیشتری دارد. می‌توان گفت که این عارضه با گذر زمان نیز شدیدتر می‌شود. پیاده‌روی‌های بلند‌مدت می‌تواند به تضعیف تاندون پشتی تیبال منجر شود. از آن جا که این تاندون نقش اصلی را در تامین شکل قوس پا دارد در نهایت، موجب صافی کف پا با افزایش سن می‌شود. پارگی تاندون‌های پنجه و همچنین عارضه التهاب و تورم تاندون‌ها که با نام علمی‌تر تاندونیت شناخته می‌شود نیز دلیل صافی کف پا محسوب می‌شود. این عارضه همچنین می‌تواند یکی از نتایج رشد نامناسب فرد در دوره کودکی به‌حساب آید.
نحوه تشخیص کف پای صاف
معمولا گفته می‌شود افرادی که تا به حال تجربه درد و دیگر علائم کف پای صاف را نداشته‌اند، نیازمند مراجعه به پزشک نیستند. با این حال توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم زیر برای تشخیص کف پای صاف به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- توسعه ناگهانی کف پای صاف
- درد ممتد در پنجه و زانو
- احساس سنگینی، سفتی و درد در پاها
یکی از راه های تشخیص کف پای صاف ، مشاهده نحوه گام برداری افراد است. معمولا پزشکان از بیماران می‌خواهند روی انگشتان پای خود در حالت ایستاده قرار بگیرند تا معاینه دقیق‌تر قوس پنجه انجام شود. مطالعه سوابق خانوادگی در بیماران یکی دیگر از اقدام‌های معمول برای تشخیص کف پای صاف است. عکس‌برداری‌های اشعه x و MRI نیز از راه های تشخیص قطعی محسوب می‌شوند.
آیا کف پای صاف راه درمان دارد؟
در بعضی از شرایط، نیازی به درمان صافی کف پا وجود ندارد؛ اما ممکن است پزشک بر اساس شرایط پای شما، یکی از روشهای درمان کف پای صاف در بزرگسالان را توصیه کند. درمان صافی کف پا با بهره‌گیری از تخصص ارتوپد انجام می‌گیرد. برای آشنایی با این تخصص، مقاله تخصص ارتوپد چیست را از دست ندهید. متخصص ارتوپدی به تشخیص و درمان مشکلات مربوط به شکستگی، پیچ خوردگی و پوکی استخوان می‌پردازد.
روشهای درمان صافی کف پا شامل استفاده از کفش‌های طبی، استفاده از ارتز، عمل صافی کف پا، ورزش، داروهای خاص و استفاده از مچ‌بند است. یادتان باشد که بهبود وزنی، فرد کمک زیادی به کاهش صافی کف پا می‌کند. در ادامه روشهای درمان صافی کف پا را به صورت معرفی می‌کنیم و با بعضی از تمرین‌های مفید برای صافی کف پا آشنا میشویم.
استفاده از کفش‌های طبی
برخی افراد ممکن است اعضای بدن خود را به‌گونه‌ای تراز کنند که به‌موجب آن نشانه‌های صافی پنجه پا از بین برود. در صورتی که صافی پاهای شما ایجاد درد و محدودیت می‌کند، کفش‌های طبی می‌تواند تا حد زیادی به بهبود و کاهش درد کمک کند.
استفاده از کفی‌های تخصصی و ارتز
کفی‌های تخصصی تعبیه شده در کفش‌ها می‌تواند توازن وزنی را به‌طور صحیح بر قرار کند و علائم مربوط به صافی کف پا را تا حد زیادی کاهش دهد. لازم به ذکر است این کفش‌ها به‌طور موقتی عمل می‌کنند و نمی‌توانند در طولانی مدت تاثیرگذاری داشته باشند. استفاده از ارتزهای پا درد و فشار ناشی از صافی کف پا را کاهش خواهد داد.
جراحی
ممکن است در دوران کودکی، استخوان‌ها به درستی رشد نکنند و همین عامل سبب صافی کف پا شود. جراحی از دیگر روشهای درمان صافی کف پا به شمار می‌آید. در موارد نادر ممکن است پزشک، جراحی را برای جداسازی استخوان‌های جوش‌خورده ضروری بداند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
برای تسکین درد، پزشک داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را پیشنهاد می‌دهد. یادتان باشد که این داروها حتما باید توسط پزشک تجویز شوند. در بعضی مواقع، چاقی می‌تواند باعث صافی کف پا باشد. در این مواقع، پزشک رژیم غذایی و ورزش مناسب برای صافی کف پا را برای رسیدن به شاخص توده بدنی سالم پیشنهاد می‌دهد.
پوشیدن مچ بند
پوشیدن مچ بند نیز ممکن است تا زمانی که التهاب کاهش یابد، مفید باشد. پزشکان ممکن است به برخی از افراد توصیه کنند تا زمانی که علائم آن‌ها بهبود نیافته است، استراحت کنند و از فعالیت‌هایی که ممکن است باعث تشدید پا یا پا شود، دور بمانند.
درمان ترکیبی
فرد مبتلا به آرتریت یا پارگی تاندون ممکن است متوجه شود که با ترکیبی از روشهای درمان مثل استفاده از کفی و مصرف مسکن‌ها می‌تواند علائم خود را کاهش دهند. حتی احتمال جراحی بعد از این روش‌ها نیز وجود دارد. پیشنهاد و انتخاب روشهای درمان ترکیبی بر عهده پزشک است.
تمرین‌های خاص برای درمان کف پای صاف
معمولا متخصصان توان‌بخشی و ارتوپدی روش‌ها و ورزش‌های خاصی را برای کمک به مبتلایان صافی کف پا پیشنهاد می‌دهند. آکادمی پزشکان جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS)، تمرین‌های زیر را برای بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری پنجه و مچ پا توصیه می‌کند:
کشش پنجه پا با طناب
روبه‌روی یک دیوار بایستید و یک دست خود را در راستای سر خود روی دیوار قرار دهید. پایی که نیاز به کشش دارد را یک گام عقب‌تر از پای دیگر قرار دهید و پاشنه را به‌طور محکم به زمین بچسبانید. زانوی جلویی خود را تا حدی که احساس کشش در پای عقبی می‌کنید، خم کنید. این حالت را به مدت ۳۰ ثانیه حفظ کرده و پس از آن به مدت ۳۰ ثانیه استراحت کنید. این وضعیت را برای پای مقابل به کار ببرید و در نوبت‌های دیگر در طول روز تکرار کنید.
گرداندن توپ
این تمرین به یک صندلی و یک توپ در اندازه توپ گلف نیاز دارد. روی صندلی قرار بگیرید. پای خود را بر زمین قرار دهید و یک توپ را در زیر قوس پای خود به مدت دو دقیقه بچرخانید تا علائم صافی کف پا در شما کاهش پیدا کند.
یادتان باشد قبل از انجام این حرکت‌ها، حتما با پزشک مشورت کنید.
صاف بودن کف پا چه عوارضی دارد؟
عوارض کف پای صاف می‌تواند برای افراد متفاوت باشد. مخصوصا افرادی که سایر مشکلات پا، مچ پا یا ساق پا را دارند با احتمال بیشتری، عوارض کف پای صاف را تجربه کنند.
عوارض کف پای صاف پا عبارتند از:
- تاندونیت آشیل
- آرتریت در مچ پا یا مچ پا
- آرتریت در پا یا التهاب مفصل پا
- پینه پا
- انگشت چکشی
- التهاب کف پا، التهاب رباط‌های کف پا
- تاندونیت خلفی تیبیا
- آتل ساق پا
پزشک درمان‌هایی را در پیش می‌گیرد تا عوارض کف پای صاف در بزرگسالی ، گریبان‌گیر شما نشود.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کف پای صاف هستند؟
علل و عوامل خطر برای ایجاد کف پای صاف در هم تنیده شده‌اند. بعضی از افراد در مقایسه با افراد دیگر، در معرض ابتلای بیشتر به کف پای صاف هستند.
عوامل خطر برای ابتلا به صافی کف پا عبارتند از:
- چاقی
- بارداری
- دیابت
- ضربه به پا
- داشتن اعضای خانواده مبتلا به این بیماری
- ایجاد شرایط برای تحت تاثیر قرار گرفتن تاندون‌ها
- جوان بودن یا بزرگسال بودن
در صورتی که عوامل خطر در شما وجود داشت و احساس صافی کف پا را کردید، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
صافی کف پا در کودکان
در نگاه اول به کودکان و نوزادان، ممکن است پنجه و کف پاهای آن‌ها صاف به نظر برسد. دلیل صافی کف پا در کودکان ، شکل‌گیری قوس پنجه پا است. قوس پا باید در طول رشد کودک ایجاد شود. وجود چربی اضافه در پای نوزادان می‌تواند موجب ناپدید شدن این قوس شود. به این ترتیب، مشاهده صافی کف پا در کودکان نمی‌تواند نشان‌دهنده صافی کف پا در بزرگسالی باشد.
پیشگیری از صافی کف پا
روش‌هایی برای پیشگیری از صافی کف پا وجود دارد. یکی از این روش‌ها، پایین آوردن وزن است. هر چقدر وزن پایین باشد، فشار وارد شده به پاها کمتر خواهد شد. کسانی که وزن زیاد دارند با احتمال بیشتری به صافی کف پا مبتلا می‌شوند. پاشنه بلند نیز می‌تواند پاهای شما را از حالت طبیعی خودش خارج کند. برای پیشگیری از صافی کف پا نباید به مدت طولانی، پاشنه بلند بپوشید. استفاده از کفی‌های طبی و کفش‌های راحت نیز می‌تواند از ابتلا به صافی کف پا جلوگیری کند.
زندگی با کف پای صاف
در این مقاله کف پای صاف را بررسی کردیم و با علائم، علت، روشهای درمان، انواع صافی، راه های تشخیص و عوارض کف پای صاف در بزرگسالی و کودکی آشنا شدیم. دانستیم که تشخیص کف پای صاف با توسط پزشک و با بررسی راه رفتن فرد، انجام می‌گیرد. اگر صافی کف پا را در فرزند خود مشاهده کردید، نیازی به نگرانی بیش از حد نیست، زیرا قوس پنجه پای کودکان در حال رشد است و طبیعی تلقی می‌شود.
با این حال می‌توانید به پزشک مراجعه کنید تا خیال‌تان راحت باشد. برای دریافت نوبت حضوری و تلفنی از بهترین دکتر ارتوپد می‌توانید از سایت دکتر دکتر اقدام کنید. اگر سوالی در رابطه با صاف بودن کف پا در ذهن‌تان باقی مانده است در بخش کامنت یادداشت کنید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما باشیم.
منابع:
medicalnewstoday
healthdirect
سوالات متداول کف پای صاف
source