زانو بزرگ‌ترین مفصل بدن انسان است که شامل استخوان‌های زردپی (تاندون) کشکک، زردپی چهارسر، کشکک و ماهیچه‌های چهارسر ران می‌شود. شکستگی استخوان زانو یکی از رایج‌ترین و سخت‌ترین آسیب‌های بدنی محسوب می‌شود که برای درمان آن گاهی به جراحی نیاز است و معمولا با افزایش سن و کاهش تراکم استخوان‌ها، این معضل شدیدتر می‌شود. انتهای استخوان‌های درشت‌نی (بزرگترین استخوان ساق پا) و ران پا نیز در مفصل زانو قرار دارند؛ به همین دلیل بر اثر برخورد ضربه‌های ناگهانی به زانو، احتمال آسیب‌دیدگی استخوان‌های ساق پا و ران نیز بالا می‌رود. یکی از مهم‌ترین آسیب ‌های استخوان ساق پا و زانو، شکستگی پروگزیمال تیبیا است که آگاهی از علائم و روش تشخیص آن، می‌تواند به درمان این آسیب‌دیدگی کمک کند. در این مقاله به‌طورکامل در مورد این نوع شکستگی و راهکارهای درمانی آن برای شما توضیح می‌دهیم. همراه ما باشید.

پروگزیمال تیبیا چیست؟

ما به وسیله پاهای خود می‌ایستیم، راه می‌رویم و می‌دویم؛ قدرت و کیفیت استخوان‌های ران، زانو و ساق پا در توانایی ما برای انجام این فعالیت‌ها موثر هستند. صدمه دیدن هر یک از استخوان‌های این عضو حیاتی بدن، می‌تواند به آسیب‌هایی جدی و گاه جبران‌ناپذیر منجر شود. 

استخوان درشت‌نی یا تیبیا (Tibia)، استخوان بلندی است که در ساق پا بین زانو و مچ پا قرار گرفته و بعد از استخوان ران، بزرگترین استخوان بدن به شمار می‌آید. بیشتر وزن بدن هنگام حرکت روی استخوان‌های زانو و تیبیا است. بر اثر ضربه‌های شدید تصادف، زمین ‌خوردن یا سقوط، این استخوان بیشتر از سایر قسمت‌های بدن آسیب می‌بیند. 

شکستگی پروگزیمال تیبیا (Proximal Tibia) که یکی از انواع شکستگی زانو به شمار می‌آید؛ به شکستگی بخشی از استخوان درشت‌نی گفته می‌شود که دقیقا زیر زانو قرار دارد. متناسب با شدت و نوع ضربه، درمان این آسیب هم متفاوت است.؛ جراحی و گچ گرفتن زانو پرکاربردترین نوع درمان این شکستگی محسوب می‌شوند. گاهی علاوه بر دررفتگی استخوان، بافت‌های دیگر مانند پوست، تاندون، ماهیچه، اعصاب و عروق نیز آسیب می‌بینند که باید درمان شوند. 

معمولا تشخیص این نوع شکستگی بعد از معاینه بالینی، به وسیله سی تی اسکن یا ‌MRI صورت می‌گیرد تا محل و نوع شکستگی و همچنین میزان آسیب بافت‌های نرم مانند ماهیچه‌ها و تاندون‌ها شناسایی شود. در معاینه بالینی، ابتدا پزشک در مورد چگونگی وقوع حادثه از شما سوالاتی می‌پرسد و بعد با معاینه مفصل زانو، بافت‌های نرم، میزان کبودی، تورم و زخم‌ها ناحیه آسیب‌دیده را ارزیابی می‌کند. لازم است که اگر مبتلا به بیماری زمینه‌ای مانند دیابت هستید، حتما پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید. برخی از علائم شکستگی پروگزیمال تیبیا عبارت است از:

• کبودی و تورم در اطراف زانو
• درد شدید هنگام خم کردن، حرکت دادن یا تحمل وزن بدن
• احساس سردی در زانو و ساق پا، که می‌تواند نشانه اختلال در گردش خون در این ناحیه باشد
• بی‌حسی و سوزن سوزن شدن زانو و ساق پا، که می‌تواند نشانه آسیب‌دیدگی اعصاب پا باشد

علت شکستگی پروگزیمال تیبیا چیست؟

این نوع شکستگی می‌تواند به دلایلی مانند فشار زیاد کار فیزیکی یا آسیب‌دیدگی درونی استخوان ناشی از به دلیل بیماری‌هایی مانند عفونت و سرطان رخ دهد؛ اما علت شایع این آسیب‌دیدگی عواملی مثل زمین خوردن، سقوط از ارتفاع و آسیب‌های ورزشی است. شدت شکستگی استخوان نیز به سن و قدرت استخوان‌ها بستگی دارد؛ چرا که عموما به دلیل کهولت سن، تراکم استخوان‌ها کم می‌شود و همین موضوع احتمال شکستگی را بیشتر می‌کند.

عوارض شکستگی پلاتوی تیبیا کدام است؟

در شکستگی پلاتوی تیبیا علاوه بر صدمه و خرد شدن قسمت فوقانی استخوان درشت‌نی، بخشی از مفصل زانو و کشکک هم آسیب می‌بینند. این نوع از شکستگی معمولا در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می‌شود؛ ولی به‌طور کلی زنان بالای ۷۰ سال و مردان بالای ۴۰ سال بیشتر در معرض این نوع از شکستگی پروگزیمال تیبیا قرار دارند. شکستگی پلاتوی تیبیا باید سریعا درمان شود؛ زیرا می‌تواند موجب آرتریت، عدم تعادل هنگام حرکت و حتی از دست دادن توانایی حرکتی بیمار شود.

درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا چگونه است؟

شکستگی پروگزیمال تیبیا اگر به درستی درمان نشود، می‌تواند عوارض زیادی برای بیمار داشته باشد. معمولا درمان این نوع از شکستگی زانو متناسب با شدت و نوع آسیب، به ۲ صورت انجام می‌شود. در حالت اول اگر میزان شکستگی زیاد نباشد پا را گچ می‌گیرند و در حالت دوم جراحی انجام می‌شود. 

جراحی نیز به روش‌های مختلفی مانند استفاده از سیستم پلاک‌گذاری با پلاک «قفل‌شونده» (LCP) و روش پلاک «TT باترس» (T-buttress) انجام می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در مرکز ترومای دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده؛ برای درمان این نوع شکستگی، روش پلاک‌گذاری LCP  مطمئن‌تر است و میزان آسیب بافت استخوانی را کاهش می‌دهد. همچنین در این روش، بهبود بیمار سریع‌تر حاصل می‌شود و عوارض عمل جراحی نسبت به روش پلاک TT باترس کمتر است.

درمان شکستگی پروگزیمال تیبیا معمولا ۶ تا ۱۲ هفته با توجه به شدت و نوع شکستگی طول می‌کشد. مراقبت‌های بعد از جراحی در روند بهبود  شکستگی بسیار موثر است؛ بنابراین انجام فیزیوتراپی و نرمش‌هایی که برای تقویت عضلات پا داده می‌شود ضروری است.

جراحی استئوتومی پروگزیمال تیبیا برای چه افرادی مناسب است؟

جراحی استئوتومی پروگزیمال تیبیا (Proximal Tibial Osteotomy) برای درمان بیماران مبتلا به ژنوواروم یا پای پرانتزی انجام می‌شود. علاوه بر این، برای افرادی که مشکلاتی مانند آرتروز، آسیب لیگامانی مزمن PLC و همچنین نیاز به پیوند مینیسک زانو دارند، تجویز می‌شود.

کلام آخر

یکی از رایج‌ترین آسیب‌های بدنی، شکستگی استخوان است که معمولا به دلیل وارد شدن ضربه بر اثر تصادف، زمین‌خوردن یا عوامل دیگر رخ می‌دهد. شکستگی پروگزیمال تیبیا که یکی از انواع شکستگی زانو به شمار می‌آید، که به شکستگی بخشی از استخوان درشت‌نی گفته می‌شود که دقیقا زیر زانو قرار دارد. درمان این شکستگی به روش‌های مختلفی مانند گچ گرفتن ساق پا و زانو و همچنین جراحی انجام می‌شود. 

سوالات متداول 

منابع:

orthoinfo

bmc