به گزارش رکنا، اگر بخواهیم از میان موسیقی‌دانان برجسته تاریخ معاصر ایران نامی را بر زبان بیاوریم، بی‌تردید نام روح‌الله خالقی در میان چهره‌های شاخص خواهد درخشید.
بر اساس گزارش‌ها، خالقی نه تنها خالق بسیاری از آثار فراموش‌نشدنی موسیقی ایران است، بلکه در زمینه نگارش پژوهش‌های ارزشمند موسیقی نیز نقشی پررنگ ایفا کرده است. آثار پژوهشی او تا امروز جزو معتبرترین منابع موسیقی در ایران محسوب می‌شوند و همچنان اهمیت خود را حفظ کرده‌اند.
آفریننده سرود ملی غیررسمی ایرانروح‌الله خالقی روحی سرشار از میهن‌دوستی و حماسی داشت. کمتر ایرانی‌ای را می‌توان یافت که با شنیدن سرود «ای ایران» حس غرور و افتخار نسبت به سرزمین خود را تجربه نکند. زمانی که ایران تحت فشارهای سنگین خارجی از شمال توسط روس‌ها و از جنوب توسط انگلیسی‌ها قرار داشت، خالقی با خلق این اثر ماندگار، یکی از پرقدرت‌ترین ابزارهای مقابله فرهنگی را به کار گرفت. سرود «ای ایران» پژواک فریاد ملتی ستمدیده پس از جنگ جهانی دوم بود که همچنان در تار و پود فرهنگ این سرزمین جاری است.
این سرود، در دورانی که ایران از تهاجم بیگانگان به شدت آسیب دیده بود، به نمادی از مقاومت و عشق به میهن تبدیل شد. کلام سروده حسین گل‌گلاب، به همراه موسیقی منحصر به فرد خالقی، چنان شور و هیجانی در دل مردم ایران به پا کرد که گویی دوران پرافتخار اساطیری دوباره زنده شده است. از همین رو، ایرانیان از آن زمان تاکنون این اثر حماسی را به‌گونه‌ای نیایش‌گونه و همچون سرود ملی غیررسمی خود اجرا می‌کنند.
روح‌الله خالقی این سرود جاودانه را در دستگاه دشتی آهنگسازی کرد. دستگاه دشتی، که به عنوان یکی از موسیقی‌های حزین ایرانی شناخته می‌شود، در این اثر با چنان قدرتی همراه بود که تعاریف معمول این دستگاه را دستخوش تغییر کرد و جنبه‌ای حماسی به آن بخشید.
سرود «ای ایران» نخستین بار در سال ۱۳۲۳ با صدای بی‌نظیر غلام‌حسین بنان در دبستان نظامی دانشکده افسری اجرا شد. اثری که در همان نخستین اجرا، چنان تاثیری بر مخاطبان گذاشت که درخواست کردند قطعه دوباره نواخته شود. این استقبال گسترده باعث شد که وزیر فرهنگ وقت از گروه اجراکننده دعوت کند تا این اثر را در مرکز پخش صدا ضبط کنند. پس از ضبط، سرود «ای ایران» به‌صورت روزانه از رادیو تهران و رادیو ملی پخش می‌شد و به سرعت در میان مردم گسترش یافت.
محبوبیت این سرود به حدی بود که بارها و بارها توسط خوانندگان مختلف بازخوانی و اجرا شد. نسخه‌های متفاوت این سرود تا امروز نیز ارائه شده و همچنان جایگاه ویژه‌ای در بین مردم ایران دارد. بی‌اغراق، می‌توان گفت که این اثر یکی از شناخته‌شده‌ترین و مهم‌ترین سرودهای ملی و میهنی ایران به شمار می‌آید.
source