به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، فاطمه پارسایی، تجربیات کودکی افراد همواره بیش از آنچه تصور می‌کنیم، می‌تواند پیش بینی کننده آینده و روابط افراد باشد. تجربه‌های اولیه این دوران، به ویژه در ارتباط با والدین و مراقب اصلی (مادر، پدر یا هر فرد دیگری که در این جایگاه قرار دارد) در شکل گیری ایمن یا نا ایمن جهان کودک موثر است.

سبک دلبستگی افراد یکی از مهم‌ترین مواردی است که متاثر از این جهان کودک شکل می‌گیرد. میزان پاسخ‌گویی و حساسیت به موقع والدین نسبت به نیاز‌های فرزند، ثبات و حضور مراقب، نوع ارتباط بدنی و تماس فیزیکی و واکنش مناسب والدین به هیجانات کودک، از جمله مواردی است که در سال‌های ابتدایی زندگی کودک می‌تواند تعیین کننده سبک دلبستگی افراد باشد.

در واقع نوع دلبستگی، الگوی ذهنی و رفتاری هر فرد در دوست داشتن و دوست داشته شدن را شامل می‌شود که‌این موضوع به عنوان یکی از عوامل کلیدی در تعیین کیفیت و پایداری روابط زناشویی شناخته می‌شود. مطالعات روان‌شناسی اخیر نشان می‌دهند که نوع دلبستگی افراد می‌تواند رضایت، تعهد و تعامل زوجین را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد و مانند لنز یا عینکی خواهد بود که از طریق آن به روابط می‌نگریم.

انواع سبک‌های دلبستگی و تأثیر آنها بر روابط

سبک دلبستگی به طور کلی به سه دسته اصلی سبک دلبستگی ایمن، نا ایمن اجتنابی و نا ایمن اضطرابی تقسیم می‌شود.

در نوع اول، فرد با خود و دیگران احساس امنیت دارد در روابط زناشویی، این افراد به راحتی احساسات خود را بیان می‌کنند، به شریکشان اعتماد دارند و در مواجهه با تعارض، به جای فرار یا حمله، به گفت‌و‌گو و حل مسئله روی می‌آورند.

مثال: زنی با سبک ایمن، هنگام بروز اختلاف با همسرش، به جای سکوت یا پرخاش، احساسات خود را بیان کرده و به دنبال راه‌حل مشترک می‌گردد

فرد با سبک دلبستگی اجتنابی از نزدیکی عاطفی گریزان است. در روابط زناشویی، این افراد ممکن است از ابراز محبت خودداری کنند، در برابر نیاز‌های عاطفی همسرشان مقاومت نشان دهند و در تعارض‌ها به کناره‌گیری یا بی‌تفاوتی روی آورند.. مثال: مردی با سبک اجتنابی، در مواجهه با ناراحتی همسرش، ترجیح می‌دهد به اتاق دیگر برود تا از گفت‌و‌گو اجتناب کند

وقتی فردی دلبستگی اضطرابی دارد، دائماً نگران طرد شدن است و نیاز شدیدی به تأیید دارد. در روابط زناشویی، این افراد ممکن است وابستگی شدید نشان دهند، از بی‌توجهی‌های کوچک دچار اضطراب شوند و تعارض را با هیجان‌زدگی پاسخ دهند.

مثال: زنی با سبک اضطرابی، اگر همسرش دیر پاسخ پیام دهد، دچار نگرانی شدید شده و آن را نشانه بی‌علاقگی تلقی می‌کند.

براساس یافته‌های علمی، زوج‌هایی که دارای سبک دلبستگی ایمن هستند، در مقایسه با زوج‌های دارای سبک اجتنابی یا اضطرابی، سطح بالاتری از رضایت زناشویی، همدلی و حل تعارض را تجربه می‌کنند. همچنین پژوهشی در سال ۲۰۲۴ نشان داد، زوج‌هایی با سبک دلبستگی ناسازگار، احتمال بیشتری برای تجربه طلاق یا نارضایتی مزمن دارند.

راهکار‌هایی برای بهبود روابط با دریافتن اهمیت نقش دلبستگی

شناخت سبک دلبستگی، اولین قدم برای ساختن رابطه‌ای سالم و پایدار است و درواقع آگاهی از نوع دلبستگی خود و همسر می‌تواند به درک بهتر رفتار‌ها و واکنش‌ها کمک کند.

سو جانسون، روان‌درمانگر و بنیان‌گذار رویکرد EFT در کتاب مشهور ((محکم در آغوشم بگیر)) با زبانی ساده، اما عمیق، به ما یادآوری می‌کند که عشق پایدار، نه از طریق منطق یا مهارت‌های ارتباطی صرف، بلکه از طریق احساس امنیت عاطفی شکل می‌گیرد.

او رابطه را به عنوان یک ((رقص دو نفره)) می‌داند که با این استعاره به الگوی رفتاری تکرارشونده بین زوج‌ها اشاره دارد. جانسون می‌گوید رابطه مانند یک رقص است: ((اگر یکی از طرفین قدم اشتباهی بردارد، دیگری نیز ناچار به واکنش می‌شود. اگر این رقص منفی باشد (مثلاً یکی حمله کند و دیگری عقب‌نشینی)، رابطه به چرخه‌ای از سوءتفاهم و دوری می‌افتد. اما اگر زوج‌ها بتوانند هماهنگ شوند، رقصی زیبا و همدلانه شکل می‌گیرد.))

دانستن این موضوع که در پسِ خشم، سکوت یا انتقاد، اغلب احساساتی مانند ترس از طرد شدن یا نیاز به تأیید نهفته است و احساس بروز داده شده لزوما احساس واقعی و اصلی فرد نیست، باعث می‌‍‌شود که زوج‌ها این احساسات پنهان را کشف و بیان کنند تا با همدلی و ایجاد فضای امن بتوانند احساسات واقعی خود را بروز دهند.

همچنین زوجین باید بدانند که چگونه در لحظات حساس، برای یکدیگر (در دسترس)، (پاسخ‌گو) و (درگیر) باشند. این سه ویژگی، پایه‌های دلبستگی ایمن هستند و رعایت آن‌‍‌ها ضمن بازسازی زخم‌های رابطه با تقویت آن همراه خواهد بود؛ و در نهایت علاوه بر ضرورت مشاوره پیش از ازدواج در شناخت درست سبک دلبستگی افراد، حضور در کارگاه‌های آموزشی مرتبط با این موضوع و دریافت مشاوره زوج‌درمانی با تمرکز بر بازسازی الگو‌های دلبستگی، به‌ویژه در زوج‌هایی با سبک‌های ناسازگار، می‌تواند نقش موثری دربهبود روابط زوجین باشد.