به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، حال که حال و هوای انتخابات از بین رفته و مردم رئیس جمهور دولت چهاردهم را انتخاب کرده اند، فرصت مناسبی است که همه در برنامه‌های بازگو شده در بازه تبلیغات تامل کرده و نیاز‌های اساسی هر حوزه را مشخص کنند. یکی از مسائل پر بسامد که همواره درعرصه انتخابات مطرح می‌شود و عموما بخش قابل توجهی از آن به دست فراموشی سپرده می‌شود موضوع سلامت است.

ارتباط تنگاتنگ حوزه سلامت با سایر حوزه‌های پر اهمیت

حوزه سلامت بسیار گسترده است و ارتباط مهم و تنگاتنگی با حوزه‌های دیگر از جمله حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، امنیت غذایی و گردشگری درمانی دارد. در دوران کرونا دیدیم که چگونه سلامت جسمی و روانی و اقتصاد مردم آسیب دید بنابراین اگر حوزه سلامت، اولویت دولت نباشد تمام مردم آسیب می‌بینند.

حوزه سلامت به گونه‌ای نگاه کرد تا در زمینه ارزآوری برای کشور از طریق گردشگری درمانی، تولید دارو و حتی بحث هسته‌ای نقش داشته باشد یا برعکس به گونه‌ای به این حوزه نگاه کرد که آسیب‌های جدی وارد شود.

در دولت شهید رئیسی در حوزه‌های مختلف از جمله عدالت‌محوری و توجه به نقاط محروم در حوزه سلامت کار شد و این، اتفاق خاصی بود. شهید رئیسی هشت بار به خوزستان سفر کرد و به مناطقی مانند احمدفداله رفت که تا قبل از دولت او هیچ وقت حتی معاون وزیر در این مناطق حضور پیدا نکرده بود و اکنون مرکز جامع سلامت این منطقه راه‌اندازی شده است. این نگاه در دانشگاه وجود داشت که توجه خاصی به محرومیت‌زدایی داشته باشیم و خدمات گسترده‌ای در این حوزه ارائه شد به گونه‌ای که ۲۲ هزار خدمت رایگان تخصصی و فوق تخصصی و دندانپزشکی ارائه شد.

وزارت بهداشت نباید در انتهای تبعات و تصمیم گیری‌های کلان کشور باشد

محمد رئیس زاده، رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران به عنوان یکی از اعضای نظام سلامت گفت بود که «یکی از انتظارات از دولت چهاردهم با محوریت وزارت بهداشت این است که این وزارتخانه نباید در انتهای تبعات و تصمیم گیری‌های کلان کشور باشد، زیرا هر پروژه مهمی در کشور به مانند زنجیری است که باید وزارت بهداشت در ابتدای آن تصمیم و پروژه حضور و مشارکت داشته باشد تا فقط تبعات تصمیمات با افزایش بار بیماری‌ها بر دوش این وزارتخانه سرازیر نشود که لازمه این کار داشتن پیوست سلامت برای همه پروژه‌های بزرگ است.»

فقط ۲۵ درصد مؤلفه‌های سلامت بر عهده وزارت بهداشت است و ۷۵ درصد بر عهده و یا مرتبط با دیگر نهاد‌ها است و این مسئله به خوبی نقش شورای عالی سلامت و امنیت غذایی را نشان می‌دهد. همچنین دبیری این شورا نیز بر عهده وزارت بهداشت است و گرفتن دبیری این شورا از وزارت بهداشت برخلاف سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی رهبر معظم انقلاب است، بنابراین رئیس جمهور آینده باید این شورا را فعال‌تر کند.

بهداشت بر درمان تقدم دارد و این موضوع نباید صرفاً در کلام و زبان خلاصه شود. داشتن برنامه شفاف و عملیاتی در حوزه سلامت از سوی رئیس جمهور بسیار حائز اهمیت است و او باید از وزیر بهداشت دولت خود، شاخص‌های حوزه سلامت را که دربرگیرنده شاخص‌های جهانی و ملی است، مطالبه کند و این امر با ارزیابی‌های علمی امکان پذیر است و نباید این ارزیابی‌های به صرف افتتاح چند پروژه خلاصه شود. همچنین رئیس جمهور آینده باید از وزیر بهداشت دولت خود مطالبه کار‌های نکرده و معطل مانده را کند و در این زمینه بسیار مهم است که گزارش سفر‌های یک وزیر برای افتتاحیه‌ها نباید جزو ارزیابی‌ها قرار بگیرد، بلکه آن اقداماتی که اتفاقاً سروصدا ندارد و انجام نشده باید ارزیابی شود.

حکمرانی عقلانی و واقعی در تصمیم گیری‌های حوزه سلامت بسیار پر اهمیت است. اینکه عنوان می‌شود قانون در کشور برای امور مختلف وجود دارد، ولی این در حالی است که باید برای آن قانون، ریل گذاری مشخصی در راستای اجرایی شدن صورت پذیرد، به طور مثال حدود یک دهه است که سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی رهبر معظم انقلاب ارائه شده، ولی اجرایی نشده، زیرا نیاز به همان ریل گذاری اجرایی دارد و باید صد قانون دیگر تنظیم شود.

در خصوص قانونی جوانی جمعیت بسیار صحبت می‌شود، ولی چرا به مشکلات ۷۰ تا ۸۰ هزار ماما که جزو نیرو‌های انسانی مهم در حوزه جمعیت هستند، جدی پرداخته نمی‌شود. چرا وقتی از ارتقای حوزه بهداشت صحبت می‌شود مشکلات بهورز‌ها برطرف نمی‌شود و چرا مشکلات ۱۵ هزار دستیار برطرف نمی‌شود. در حالی که برای همه این موارد راه حل وجود دارد که نیازمند توجه جدی دولت است. برای مردم عدالت در سلامت بسیار اهمیت دارد و این مفهوم به معنای دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشت و درمان و حذف بی عدالتی‌های نظام‌مند است.

برنامه‌ها و کارنامه پزشکیان در حوزه بهداشت و درمان

دکتر مسعود پزشکیان در رابطه با اولویت هار خود در حوزه درمان به عنوان رئیس جمهور گفته بود که انسان یک کالا نیست و نمی‌توان مانند یک کالا با انسان برخورد کرد.

وی با بیان اینکه برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع در مناطق محروم را اجرا کردم، گفته است: انسان یک کالا نیست و نمی‌توان مانند یک کالا با انسان برخورد کرد. برنامه سوم توسعه در نظر داشت تمام مسائل حوزه سلامت را به بخش خصوصی واگذار کند؛ شرایط به نحوی بود که پیکر درگذشتگان را به خانواده‌های آن‌ها تحویل نمی‌دادند. ما در دولت آقای خاتمی تمام این موارد را اصلاح کردیم.

وی همچنین گفت: ایجاد بیمه‌های روستایی از دیگر اقدامات دولت آقای خاتمی بود. افرادی که در بیمارستان‌ها بستری بودند و از بیمه برخوردار نبودند تحت پوشش بیمه قرار گرفتند. همچنین زیرساخت‌های شبکه بهداشتی را اصلاح کرده و دستورالعمل‌هایی صادر کردیم.

پزشکیان با اشاره به سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت و همچنین اقدامات خود در حوزه نظام سلامت در دوران نمایندگی مجلس عنوان داشته است: یک درصد ارزش افزوده و ۱۰ درصد خالص هدفمندی را به منظور تامین اعتبار پوشش مواردی که انجام داده بودیم در نظر گرفتیم. یک درصد ارزش افزوده برای مناطق محروم و ۱۰ درصد خالص هدفمندی برای بیماران صعب‌العلاج است. تامین بودجه از محل ارزش افزوده و خالص هدفمندی در قانون آمده است. ما در مجلس، روند حرکت بهداشت و درمان را به طور کامل به سمت مردم سوق دادیم.

افزایش ظرفیت پزشکی برای رفع کمبود پزشک، اثرگذار نیست

پزشکیان با بیان اینکه مجلس گذشته میزان سقف درآمدی پزشکان را کاهش داد، گفته است: موضوع همسان‌سازی مطرح شد. مجلس با برخی پزشکان قرارداد بست و رقمی که این پزشکان برای یک عمل دریافت می‌کردند معادل درآمد یک ماهه یک پزشک در بخش دولتی بود. افزایش میزان ظرفیت رشته پزشکی برای رفع کمبود پزشک اثرگذار نیست؛ چرا که یک پزشک با درآمد ۱۵ میلیون تومان به مناطق محروم نمی‌رود.

پزشکیان همچنین ضمن اشاره به عملکرد قبلی خود مبنی بر اینکه برنامه‌اش برای دولت چهاردهم، اجرای برنامه هفتم توسعه و تحقق اهداف سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری است، گفت: امروز برنامه‌های توسعه وجود دارد و همه این برنامه‌ها با سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری نیز تطبیق دارد، اما مشکل این است که اجرا نمی‌شود؛ زمانی ما می‌توانیم این قوانین را اجرا کنیم که سر سفره‌ای بنشینیم که مردم نشسته‌اند.

وی معتقد است: امروز تئوری‌های زیادی برای حوزه بهداشت و درمان مطرح می‌شود، اما علت اینکه در روستا‌ها پزشک نیست، این است که پول‌ها پرداخت نشده و تخصیص‌های لازم انجام نشده است. همچنین قرار بود چنانچه یارانه ارزی برداشته شد در حوزه دارو معادل ریالی آن پرداخت شود و در این زمینه نیز ۶۰ هزار میلیارد از محل هدفمندی یارانه‌ها که قرار بود هزینه‌های بیماران صعب العلاج از این محل تامین شود، پرداخت کردند؛ در حالی که هزینه دارو ۱۵۰ هزار میلیارد بود؛ یعنی در حقیقت پولی پرداخت نشد.

ویزیت دو دلاری و چرایی زیرمیزی پزشکان

پزشکیان گفت: اینکه امروز پزشکان زیرمیزی می‌گیرند، تقصیری ندارند؛ چرا که ویزیت آن‌ها یک الی دو دلار است؛ در این شرایط مشخص است که پزشکی به روستا‌ها نمی‌رود. همچنین وضعیت پرستاران نیز به گونه‌ای است که به ازای هر ۸ ساعت کشیک ۱۶۰ هزار تومان دریافت می‌کند؛ به همین دلیل او می‌گوید اگر من در تاکسی اینترنتی کار کنم درآمد بهتری خواهم داشت.

پزشکیان با تاکید بر لزوم تصحیح عملکرد‌ها نیز گفته است: نمی‌شود قوانینی که نوشته شده است را اجرا نکنیم و بگوییم که برنامه داریم؛ با اجرای قانون می‌توان مشکلات مردم را برطرف کرد؛ نشستن بر سر سفره‌ای که مردم بر آن نشسته‌اند و تحمل رنج‌هایی که آن‌ها متحمل می‌شوند، مشکلات را راحت حل می‌کند؛ اگر مردم ببینند که مسئولان برای دریافت خدمات در صفی ایستاده‌اند که آن‌ها نیز ایستاده‌اند، دیگر صدای آن‌ها در نمی‌آید؛ صدای مردم جایی در می‌آید که من برای خودم سفره پهن کرده‌ام و از سوی دیگر حرف‌های قشنگی برای آن‌ها می‌زنم و می‌گویم که ان شاءالله درد و رنج مردم را حل می‌کنیم و در نهایت نیز حل نمی‌کنیم.

وی با تاکید بر اینکه دغدغه من از ابتدایی که خودم را شناختم این بود که به داد محرومانی برسیم که کسی به دادشان نمی‌رسد، می‌گوید: دغدغه من از ابتدا این بود که صدای آدم‌هایی باشم که کسی صدای آن‌ها را نمی‌شنود؛ اگر در تهران یک دستگاه سیتی‌اسکن یا MRI کم شود دوربین‌ها به آنجا می‌روند و مشکل برطرف می‌شود، اما وقتی نوبت به حل مشکلات مردم می‌رسد، کسی خبر ندارد که در فلان روستا خدمات و امکانات نیست.

پزشکیان با تاکید بر اینکه مشکل امروز کشور عدم تعهد مسئولین به اجرای قوانین است، گفته است: علت عدم اجرای قوانین نیز این است که وقتی من به عنوان پزشک برای خودم در بیرون مطب و بیمارستانی تاسیس کردم و در آنجا درآمد آنچنانی دارم، وقتی در دانشگاهی مسئولیت گرفتم دیگر دغدغه مردم را ندارم، بلکه کاری می‌کنم که بیمارستان خودم بچرخد.

جز اجرای صحیح «پزشک خانواده» راهی نیست

همچنین دکتر سیدرضا رییس کرمی – رئیس ستاد سلامت دکتر مسعود پزشکیان – در تشریح دغدغه‌ها و برنامه‌های این کاندید چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، کمبود منابع مالی را از معضلات نظام سلامت خوانده و در عین حال اجرای صحیح برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را تنها راه کاهش هزینه‌ها در حوزه سلامت اعلام کرد.

رئیس‌کرمی اظهار داشته است: در حوزه سلامت مسائل و مشکلات پیچیده نیست و مورد اختلاف نظر هم نیست؛ مهمترین بحثی که باید به آن بپردازیم این است که چه کسی در صورت انتخاب می‌تواند همراه سلامت باشد.

وی درباره مشکلات حوزه سلامت گفته است: همه این مشکلات از جمله دستمزد و … به کمبود منابع باز می‌گردد. کمبود منابع ما را دچار مشکل می‌کند و لازم است هزینه‌ها را کاهش دهیم و منابع پایدار ایجاد کنیم.

او با بیان اینکه طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع باید به نحو احسن اجرا شود و جز این راهی برای کاهش هزینه نیست، اعلام داشته که تقویت بخش خصوصی نیز دارای اهمیت است.

رییس کرمی با اشاره به ایجاد درآمد پایدار گفته است: در سال ۹۳ و ۹۴ تنها سالی بود که پرداخت از جیب بیماران بابت هزینه‌های درمانی ۳۰ درصد بود و الان به حدود ۷۰ درصد رسیده است. آنچه که برای ایجاد درآمد پایدار مهم است، این است که سهم سلامت از تولید ناخالص ملی افزایش پیدا کند.

تقویت بیمه‌ها

وی همچنین بر لزوم تقویت بیمه‌ها تاکید کرده و عنوان داشته که موضوعات مالی پزشک و بیمار باید حل شود. در همین راستا بحث امید به آینده در حوزه نیروی انسانی نیز بسیار اهمیت دارد.

در رابطه با چگونگی تکریم پرسنل نظام سلامت گفت: تمام پرداختی‌های پرسنل نظام سلامت دارای مشکل است. از بهورزانی که در روستا‌ها مشغول به کار هستند تا افرادی که در دوره دستیاری مشغول به تحصیل هستند در زمینه پرداختی‌ها با مشکل مواجه هستند. نظام پرداخت مشکل اساسی دارد و سبب بروز مشکلات فراوان شده است. مباحث اقتصادی و معیشتی پرسنل خدمات سلامت باید به یک اولویت تبدیل شود.

وی در رابطه با شایسته‌سالاری در نظام سلامت عنوان کرد: موضوع شایسته‌سالاری در نظام سلامت نمود بیشتری دارد. انتخاب افراد شایسته می‌تواند در میزان افزایش امید پرسنل خدمات سلامت اثرگذار باشد.

قانون افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی نیازمند اصلاح

رئیس‌کرمی با انتقاد از افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی اظهار داشت: قانون افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی باید اصلاح شود. اگرچه مجلس شورای اسلامی، فرهنگستان علوم پزشکی، متخصصان حوزه نظام سلامت و افراد دیگر با افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی مخالف بودند، موضوع افزایش ظرفیت این رشته‌ها به تصویب رسید. افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی با هدف رفع کمبود پزشک در مناطق محروم انجام شده، اما افزایش ظرفیت پزشکی به موضوع رفع کمبود پزشک کمک نمی‌کند.

نماینده مسعود پزشکیان در این نشست با انتقاد از وضعیت طرح دانشجویان پزشکی گفت: طرح دانشجویان پزشکی با هدف رفع کمبود پزشک انجام می‌شود و این موضوع نیز نمی‌تواند به رفع کمبود پزشک کمک کند. اگر خواهان اجرای طرح پزشکان هستیم باید تبعیضی که در این زمینه وجود دارد را از میان برداریم. اگر یک پزشک خواهان جابجایی برای محل طرح خود است باید به اولویت‌ها توجه کنیم و فقط به رابطه‌ها توجه نکنیم.

وی با بیان اینکه طرح پزشک خانواده جزو اولویت‌ها به حساب می‌آید، معتقد است که نظام پرداخت باید به صورت ترکیبی باشد؛ منظور این است که بخشی از پرداخت‌ها به صورت ثابت و برخی به صورت تشویقی پرداخت شود. اگرچه موضوع پرداخت‌ها به صورت ترکیبی در آیین‌نامه‌ها آمده است، اما این موضوع در کانون توجه قرار نگرفته است.

نماینده مسعود پزشکیان همچنین درباره اولویت‌های دولت آتی در حوزه سلامت و همچنین طرح دارویار اظهار داشت: طرح دارویار با مشکلات فراوانی روبرو شد و این طرح چندان موفق نبود. کارشناسان حوزه دارو بر این باور هستند که تخصیص ارز باید به سمت صنایع یعنی تولیدکنندگان سوق داده شود. هنگامی که طرح دارویار آغاز به کار کرد مشکلات بیمه‌ای که بر سر راه آن وجود داشت، پیش‌بینی می‌شد.

آغاز طرح پزشک خانواده در زمان تصدی پزشکیان بر وزارت بهداشت

وی با بیان اینکه تجهیزات حوزه داروسازی کشور بسیار فرسوده است، خاطر نشان کرده است: پس از دولت اول محمود احمدی نژاد، میزان سرمایه‌گذاری در زمینه تجهیزات حوزه داروسازی کشور به شدت کاهش یافته است. با توجه به وضعیت تجهیزات صنعت داروسازی کشور ناچار هستیم به واردات از محل منابع نامعتبر روی بیاوریم.

رئیس‌کرمی با بیان اینکه میزان تولید داروی کشور را ۹۷ درصد بیان می‌کنند، گفته است: متاسفانه میزان بالای ارزی که به صنعت داروسازی کشور تخصیص می‌یابد برای واردات است و از طرف دیگر قیمتگذاری برای دارو‌های تولید داخلی بسیار سرکوبگرانه است.

وی با اشاره به کارنامه کاری مسعود پزشکیان در زمینه احداث خانه‌های بهداشتی با مشارکت مردمی در زمانی که مسوولیت وزارت بهداشت و همچنین دانشگاه علوم پزشکی تبریز را بر عهده داشته، گفته است: دکتر هنگامی که مسئولیت دانشگاه علوم پزشکی تبریز را بر عهده داشت، نسبت به احداث خانه‌های بهداشتی با حداکثر مشارکت مردمی اقدام کرد. طرح پزشک خانواده نیز جزو برنامه‌های آقای پزشکیان در زمان وزارت ایشان به حساب می‌آید که به طور کامل اجرا نشده است.

شبکه بهداشت به‌روز شود

نماینده ستاد سلامت مسعود پزشکیان درباره برنامه سیاست‌های جمعیتی دولت آتی نیز گفته است: خواهان اجرای برنامه‌های افزایش جمعیت هستیم و این موضوع بسیار خوب است. اما چرا غربالگری جنین را با هدف افزایش جمعیت حذف می‌کنند؟ همچنین برنامه‌هایی با هدف میزان کاهش مرگ و میر مادران باردار و کودکان انجام داده‌ایم و دستاورد‌های خوبی حاصل شده است. اگرچه دستاورد‌هایی حاصل شده، اما برنامه‌های مرتبط با مادران باردار و کودکان به یکباره رها شدند. شبکه بهداشتی کشور باید گسترش یابد و به روز شود. مشکلاتی مانند سرخک و سرخچه را برطرف کردیم، اما با مشکلات جدید مانند دیابت و فشار خون روبرو هستیم. شبکه سلامت کشور باید به مسائلی مانند دیابت، فشار خون و مسائل روانی توجه کند.

وی همچنین درباره امنیت بیمارستان‌ها و برنامه‌های دولت آتی برای ارتقاء ضریب ایمنی بیمارستان‌ها عنوان داشته است: شرایط ایمنی بیمارستان‌ها و وضعیت تاسیسات بیمارستان‌های قدیمی در شرایط خوبی نیست و بیمارستان‌ها با مشکلات فراوانی روبرو هستند.

باید زمان داد و دید دولت جدید تا چه اندازه به قول‌ها و برنامه‌های خود در نظام سلامت پایبند است و چه درصدی از آن‌ها را عملی خواهد کرد.