دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی ایران با اشاره به تجربیات جهانی می‌گوید کشور باید از دوران مدرسه به سمت پرورش تفکر اقتصادی و تصمیم‌سازی حرکت کند.
امیرمحمد مهراد دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی ایران در گفتگو با دانشجو، درباره اهمیت آموزش هوش تجاری در مدارش کشور گفت: نظام آموزشی ایران سال‌هاست با خلأ بنیادین نبود آموزش منسجم درباره مهارت‌های تصمیم‌گیری هوشمندانه، به‌ویژه در حوزه‌های مرتبط با تجارت و هوش تجاری رو‌به‌رو است.
مهراد افزود: در حالی که تحولات سریع اقتصادی و دیجیتالی، نسل جدید را در برابر حجم بی‌سابقه‌ای از انتخاب‌ها، داده‌ها و محرک‌های تجاری قرار داده است؛ مدارس ما هنوز بر حفظیات و آزمون‌های سنتی متمرکزند. نتیجه آن، نسلی است که هرچند باسواد و تحصیل‌کرده است، اما در تصمیم‌های مالی، شغلی و حتی روزمره دچار تردید، هیجان یا خطای شناختی می‌شود.
چرا تصمیم‌گیری باید از مدرسه آغاز شود؟
وی خاطرنشان کرد: تصمیم‌گیری یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌های زندگی است و آموزش آن باید از دوران کودکی آغاز شود. مطالعات آموزشی نشان می‌دهد کودکانی که یاد می‌گیرند گزینه‌ها را بسنجند، پیامد تصمیم‌ها را پیش‌بینی کنند و داده‌ها را در نظر بگیرند، در بزرگسالی نه‌تنها تصمیم‌گیرندگان بهتری‌اند بلکه از نظر روانی نیز خودآگاه‌تر، منظم‌تر و خلاق‌تر رشد می‌کنند. در واقع، تمرین تصمیم‌گیری از دوران مدرسه نوعی واکسیناسیون ذهنی در برابر رفتار‌های هیجانی و مصرف‌گرایی بی‌هدف است.
دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی ادامه داد: دانش‌آموزی که از همان سال‌های ابتدایی با مفاهیم ساده‌ای مثل بودجه‌بندی، انتخاب بین خرید و پس‌انداز یا سنجش سود و زیان آشنا می‌شود؛ در آینده نه‌تنها بهتر پول خود را مدیریت می‌کند بلکه درک عمیق‌تری از مفاهیم پایه تجارت و اقتصاد به دست می‌آورد. چنین آموزشی، پایه شکل‌گیری هوش تجاری است. یعنی توانایی تحلیل اطلاعات و انتخاب تصمیم بهینه در شرایط واقعی زندگی و بازار.
پیوند تصمیم‌گیری با تجارت و هوش تجاری
مهراد ادامه داد: در دنیای کسب‌وکار، تصمیم‌گیری لحظه‌به‌لحظه معنا می‌یابد. کجا سرمایه‌گذاری کنیم؟ چه محصولی تولید کنیم؟ چگونه قیمت‌گذاری کنیم؟ دانش‌آموزانی که از کودکی با شیوه تفکر تحلیلی و تصمیم‌گیری داده‌محور آشنا می‌شوند، بعد‌ها در هر حرفه‌ای – از کارآفرینی گرفته تا مدیریت – عملکرد مؤثرتری خواهند داشت.
وی گفت: آموزش تصمیم‌گیری در مدرسه، فرصت طلایی برای پیوند میان دانش نظری و زندگی واقعی است. وقتی یک دانش‌آموز یاد می‌گیرد برای پروژه گروهی خود بودجه تنظیم کند یا برای خرید ابزار آموزشی تصمیم جمعی بگیرد، در حقیقت در حال تمرین مهارت‌های اقتصادی، همکاری تیمی و تفکر نقادانه است. این فرایند، همان چیزی است که بعد‌ها در سطح پیشرفته‌تر «تحلیل داده» و «هوش تجاری» نام می‌گیرد.
مزایای آموزش تصمیم‌گیری هوشمندانه
دبیرکل سازمان ملی کارآفرینی خاطرنشان کرد: نخستین مزیت این آموزش‌ها، کاهش فاصله میان مدرسه و زندگی واقعی است. نوجوان امروز زودتر از همیشه در معرض تبلیغات، خرید اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی قرار دارد و باید بیاموزد چطور تصمیم آگاهانه بگیرد. دوم، این آموزش‌ها مستقیماً به افزایش روحیه کارآفرینی منجر می‌شود. وقتی دانش‌آموز بداند تصمیم درست چگونه گرفته می‌شود، در آینده نیز هنگام راه‌اندازی یک کسب‌وکار، اعتماد‌به‌نفس و تحلیل بهتری خواهد داشت. سوم، پرورش مهارت تصمیم‌گیری هوشمندانه به توانمندسازی سرمایه انسانی کشور کمک می‌کند؛ چرا که اقتصاد آینده ایران به نیرویی نیاز دارد که علاوه بر دانش تخصصی، از قدرت تفکر اقتصادی، ارزیابی ریسک و مسئولیت‌پذیری برخوردار باشد.
وی در ادامه گفت: آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری هوشمندانه در مدارس، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی حیاتی برای آینده کشور است. در جهانی که تصمیم‌های درست عامل اصلی موفقیت اقتصادی و اجتماعی است، نمی‌توان کودکان را بدون تمرین و تجربه وارد میدان واقعی زندگی کرد. اگر مدرسه بتواند به‌جای تمرکز صرف بر محفوظات، ذهن دانش‌آموز را برای تحلیل، انتخاب و ارزیابی تربیت کند، آنگاه نسلی پرورش خواهد یافت که نه‌تنها مصرف‌کننده آگاه، بلکه خالق ارزش در اقتصاد فردا خواهد بود.
ضرورت آموزش هوش تجاری در مدارس کشور
سیدطه‌حسین مدنی رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند هم درباره اهمیت آموزش هوش اقتصادی در مدارس، گفت: کشور‌های توسعه‌یافته این حوزه را بسیار جدی گرفته‌اند. آنها با این نگاه که کودکان و نوجوانان آینده کشور را می‌سازند به سمت توانمندسازی مبتنی بر کشف استعداد رفته‌اند تا هم آینده شخصی آنها را تضمین کنند و هم در ابعاد ملی نتایج ارزشمندی به دست آورند.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند به تجربه‌های جهانی که در این زمینه وجود دارد اشاره کرد و گفت: تجربه کشور‌های اروپایی و آسیای شرقی در ارائه برنامه‌های درسی با محتوای اقتصادی، مالی و کارآفرینی در مدارس می‌تواند برای کشور ما بسیار آموزنده باشد.
استونی و آموزش کارآفرینی از مقطع ابتدایی
وی ادامه داد: کشور استونی یکی از کشور‌هایی است که برنامه‌های درسی مدارس را با رویکرد مهارت‌های کارآفرینی از مقطع ابتدایی اصلاح کرده است. ایجاد ارتباط قوی بین مدرسه و صنعت و حرفه‌ای‌سازی آموزگاران از دیگر برنامه‌های استونی برای اصلاح برنامه‌های درسی مدارس بوده است. این کشور همچنین به‌طور رسمی برنامه‌های آموزش کارآفرینی و هوش مصنوعی را در مدارس اجرا می‌کند.
فنلاند و تأکید بر خلاقیت
مدنی ادامه داد: فنلاند هم مهارت‌های کارآفرینی را به طور ویژه در برنامه‌های درسی گنجانده و به سمت آموزش پروژه‌محور رفته است. سیستم آموزشی فنلاند تأکید زیادی بر خلاقیت، استقلال و رشد حرفه‌ای آموزگاران دارد.
آموزش مالی در کتب درسی سنگاپور
وی به نمونه‌های آموزش هوش اقتصادی در شرق آسیا هم اشاره و تصریح کرد: سنگاپور بین آموزش‌های مالی و برنامه‌های درسی مدارس، در قالب برنامه MoneySENSE پیوندی هماهنگ ایجاد کرده است. MoneySENSE در واقع یک برنامه ملی در سنگاپور است که توسط دولت راه‌اندازی شده تا با آموزش مالی، سواد اقتصادی شهروندان را افزایش دهد. مخاطبان این برنامه دانش‌آموزان، خانواده‌ها و بزرگسالان هستند.
مدارس ژاپن موظف به ارائه آموزش شغلی هستند
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند گفت: در ژاپن یک نظام قدرتمند برای راهنمایی شغلی و برنامه‌ریزی زندگی آینده دانش‌آموزان شکل گرفته که بار اصلی آن بر عهده مشاوران مدارس است. طی این رویکرد، برنامه‌های ساختارمند با هدف خودشناسی و برنامه‌ریزی زندگی در مدارس اجرا می‌شود. در واقع مدارس موظف به ارائه مشاوره و آموزش شغلی هستند.
خانواده‌های کره‌ای و روی آوردن به آموزش خصوصی تقویت سواد مالی فرزندان
مدنی ادامه داد: آموزش کارآفرینی در مدارس کره جنوبی طبق ارزیابی‌های بین‌المللی ضعیف‌تر از حد انتظار مردم و پایین‌تر از ژاپن است به همین دلیل افکار عمومی، شدیداً دولت را برای تقویت آموزش مالی در مدارس تحت فشار گذاشته‌اند. این وضعیت باعث شده خانواده‌های پردرآمد در کره جنوبی برای آموزش سواد مالی و هوش تجاری منتظر دولت نمانند و با روی آوردن به آموزش خصوصی، به سمت تقویت سواد مالی فرزندان خود بروند تا ریسک رفتار‌های ناسالم اقتصادی و قرار گرفتن در معرض کلاهبرداری را کاهش و توان مدیریتی و کارآفرینی فرزند خود را برای آینده بهبود دهند.
امکان بومی‌سازی آموزش هوش تجاری در ایران
وی با تأکید بر اهمیت بومی‌سازی مسیر در ایران، افزود: در این خصوص نگاه ما به تجارت نه به عنوان بازار بلکه به‌عنوان فرهنگ تصمیم‌سازی اقتصادی است؛ بنابراین بومی‌سازی آموزش‌های هوش تجاری مبتنی بر تجربه کشور‌های اروپایی و شرق آسیا، نباید فقط درباره پس‌انداز یا خرج‌کردن باشد بلکه باید درباره شناخت فرصت، تحلیل ریسک، رفتار مصرف‌کننده و حتی اخلاق اقتصادی و ترکیبی از آموزش مالی، تفکر انتقادی و تربیت تصمیم‌ساز اقتصادی باشد.
مدنی در پایان با اشاره به آمادگی اندیشکده حکمرانی هوشمند در کمک به تحقق این اهداف گفت: اندیشکده حکمرانی هوشمند تلاش می‌کند میان پژوهش، مدرسه و خانواده پیوند برقرار کند. بر این اساس می‌توان طبق داده و تجربه جهانی، مسیر آموزش اقتصادی را طراحی کرد. از سوی دیگر، خانواده‌هایی که دغدغه رشد واقعی فرزندشان را دارند؛ می‌توانند از این فرصت برای تقویت تفکر اقتصادی و آینده‌نگر در فرزندانشان بهره‌مند شوند.
source