اسب بخار: رانندگی با دور موتور پایین می‌تواند مصرف سوخت خودرو را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد و در عین حال به حفظ سلامت موتور و کاهش هزینه‌های نگهداری کمک کند. با رعایت دور موتور بهینه، رانندگان نه‌تنها می‌توانند تا ۱۵ درصد در مصرف سوخت صرفه‌جویی کنند، بلکه از مزایای دیگری مانند کاهش سایش قطعات و بهبود عملکرد خودرو بهره‌مند شوند، مشروط بر اینکه دور موتور به حدی پایین نباشد که به موتور فشار وارد کند.

با وجود موضوع ناترازی سوخت و توجه روزافزون به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، رانندگان به دنبال راهکارهایی برای کاهش مصرف سوخت خودروهای خود هستند. یکی از مؤثرترین روش‌ها، رانندگی با دور موتور پایین (Low RPM) است که نه‌تنها مصرف سوخت را کاهش می‌دهد، بلکه مزایای متعددی برای سلامت و عملکرد خودرو به همراه دارد. کارشناسان خودرو معتقدند که با رعایت دور موتور بهینه، می‌توان تا ۱۵ درصد در مصرف سوخت صرفه‌جویی کرد، به شرط آنکه از کاهش بیش از حد دور موتور که می‌تواند به موتور آسیب برساند، اجتناب شود.

چگونه دور موتور پایین مصرف سوخت را کاهش می‌دهد؟

دور موتور یا RPM (دور در دقیقه) نشان‌دهنده تعداد چرخش میل‌لنگ موتور در هر دقیقه است. موتورهای بنزینی و دیزلی در دورهای پایین‌تر، معمولاً بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دور در دقیقه (بسته به نوع خودرو و موتور)، سوخت کمتری مصرف می‌کنند، زیرا موتور با فشار کم‌تری کار می‌کند و انرژی کمتری برای تولید همان میزان قدرت هدر می‌رود. به گفته مهندسان خودرو، رانندگی در دنده‌های بالاتر با دور موتور پایین‌تر، به‌ویژه در سرعت‌های ثابت مانند رانندگی در بزرگراه، می‌تواند مصرف سوخت را بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش دهد.

برای مثال، یک خودروی بنزینی با مصرف متوسط ۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر در شرایط رانندگی شهری، در صورت استفاده از دنده مناسب و حفظ دور موتور در محدوده ۲۰۰۰ دور در دقیقه، می‌تواند مصرف سوخت خود را به حدود ۶.۸ تا ۷.۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر کاهش دهد. این صرفه‌جویی در خودروهای دیزلی که معمولاً گشتاور بیش‌تری در دورهای پایین تولید می‌کنند، حتا می‌تواند بیش‌تر باشد. طبق مطالعه‌ای که توسط انجمن خودروی آمریکا (AAA) در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، رانندگی با دور موتور بهینه در بزرگراه‌ها می‌تواند تا ۱۲ درصد مصرف سوخت را در مقایسه با رانندگی با دور موتور بالا (بالای ۳۵۰۰ دور در دقیقه) کاهش دهد.

مزایای رانندگی با دور موتور بهینه

علاوه بر کاهش مصرف سوخت، رانندگی با دور موتور مناسب مزایای دیگری نیز برای خودرو به همراه دارد.

کاهش سایش قطعات موتور: کار کردن موتور در دورهای پایین‌تر فشار کمتری به قطعاتی مانند پیستون‌ها، سوپاپ‌ها و یاتاقان‌ها وارد می‌کند. این امر می‌تواند عمر موتور را افزایش دهد و نیاز به تعمیرات پرهزینه را کاهش دهد. به گفته کارشناسان، موتورهایی که به‌طور مداوم در دورهای بالا (بالای ۴۰۰۰ دور در دقیقه) کار می‌کنند، تا ۲۰ درصد زودتر از موتورهایی که در دورهای بهینه کار می‌کنند، نیاز به تعمیر پیدا می‌کنند.

کاهش تولید حرارت: دور موتور پایین‌تر باعث تولید حرارت کمتر در موتور می‌شود، که این موضوع به حفظ سلامت سیستم خنک‌کننده و روغن موتور کمک می‌کند. روغن موتور در دمای پایین‌تر کارایی بهتری دارد و نیاز به تعویض زودهنگام آن کاهش می‌یابد.

کاهش آلودگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای: مصرف سوخت کمتر به معنای تولید کمتر دی‌اکسید کربن (CO2) و سایر آلاینده‌هاست. این موضوع به‌ویژه برای رانندگانی که به محیط زیست اهمیت می‌دهند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

بهبود تجربه رانندگی: رانندگی با دور موتور بهینه، به‌ویژه در خودروهای مجهز به گیربکس دستی یا اتوماتیک با حالت‌های رانندگی اقتصادی (Eco Mode)، باعث کاهش سر و صدای موتور و لرزش‌های کابین می‌شود و تجربه‌ای آرام‌تر و راحت‌تر برای سرنشینان فراهم می‌کند.

چگونه دور موتور بهینه را حفظ کنیم؟

کارشناسان توصیه می‌کنند که برای دستیابی به دور موتور بهینه، رانندگان باید از دنده‌های بالاتر در سرعت‌های ثابت استفاده کنند. در خودروهای با گیربکس دستی، تعویض دنده به موقع (معمولاً بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ دور در دقیقه برای خودروهای بنزینی) کلید اصلی است. در خودروهای اتوماتیک، استفاده از حالت اقتصادی یا رانندگی با شتاب‌گیری ملایم می‌تواند دور موتور را در محدوده بهینه نگه دارد.

با این حال، رانندگی با دور موتور بیش از حد پایین (زیر ۱۲۰۰ دور در دقیقه برای خودروهای بنزینی یا زیر ۱۰۰۰ دور در دقیقه برای خودروهای دیزلی) می‌تواند به موتور فشار وارد کند، به‌ویژه در شرایطی مانند حرکت در سربالایی یا حمل بار سنگین. این حالت، که به «Lugging» معروف است، می‌تواند باعث لرزش موتور، افزایش سایش قطعات، و حتی آسیب به کلاچ در خودروهای دستی شود. به همین دلیل، حفظ تعادل در دور موتور (معمولاً بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دور در دقیقه) حیاتی است.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

هرچند رانندگی با دور موتور پایین مزایای زیادی دارد، اما این روش در همه شرایط مناسب نیست. در رانندگی شهری با ترافیک سنگین، حفظ دور موتور پایین دشوار است، زیرا توقف‌ها و شتاب‌گیری‌های مکرر باعث افزایش دور موتور می‌شوند. همچنین، در خودروهای اسپرت یا خودروهایی با موتورهای کوچک‌تر که برای تولید قدرت به دورهای بالاتر نیاز دارند، رانندگی مداوم با دور پایین ممکن است عملکرد را محدود کند.

برخی رانندگان نیز به دلیل عادات رانندگی تهاجمی یا عدم آگاهی از دور موتور بهینه، از این روش استفاده نمی‌کنند.

در پایاین می‌توان گفت که رانندگی با دور موتور پایین، به‌ویژه در محدوده ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دور در دقیقه، می‌تواند مصرف سوخت را تا ۱۵ درصد کاهش دهد و در عین حال به افزایش عمر موتور، کاهش هزینه‌های نگهداری و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک کند. با این حال، رانندگان باید از کاهش بیش از حد دور موتور که می‌تواند به موتور آسیب برساند، اجتناب کنند. در حالی که این روش در رانندگی بزرگراهی بسیار مؤثر است، نیاز به آگاهی و تغییر عادات رانندگی دارد. با توجه به کمبود سوخت و اهمیت حفاظت از محیط زیست، رانندگی با دور موتور بهینه نه‌تنها یک انتخاب اقتصادی، بلکه یک ضرورت برای رانندگان مدرن است.