سید حسام الدین سراج ، از چهره‌های برجسته و نامدار موسیقی سنتی ایران، خواننده‌ای با صدایی گرم و رسا و نوازنده‌ی چیره‌دست سنتور و سه‌تار است. او که فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۵۷ آغاز کرده، با تلفیق هنر و تحصیلات آکادمیک در معماری و پژوهش هنر، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و هنر ایران یافته است. سراج همچنین سرپرستی گروه موسیقی سنتی ایرانی «بیدل» را بر عهده دارد.
مشخصات شخصی
- نام اصلی: سید حسام الدین سراج
- تاریخ تولد: ۲۶ مرداد ۱۳۳۷
- محل تولد: اصفهان
- پدر: سید محمدرضا سراج
- تحصیلات:
- فوق لیسانس معماری از دانشگاه شهید بهشتی
- دکترای پژوهش هنر از دانشگاه هنر
- سازها: سنتور، سه‌تار، تنبک
- سبک: موسیقی سنتی ایرانی
- سال‌های فعالیت: ۱۳۵۷ تاکنون
- جوایز و افتخارات: دریافت نشان درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
زندگی شخصی و خانواده
استاد حسام الدین سراج متاهل می‌باشد و حاصل این ازدواج دو فرزند است که هر دو نیز در زمینه هنر و نوازندگی فعالیت دارند. پدر ایشان، مرحوم سید محمدرضا سراج، که بر ادبیات و علوم قدیمه تسلط داشت و از صدای خوشی برخوردار بود، بزرگترین مشوق وی در مسیر علم و هنر به شمار می‌رفت.
فضای هنری خانواده و هم‌نشینی پدر با ادیبان و هنرمندانی چون جلال الدین همایی، جلال تاج اصفهانی و حسن کسایی، از کودکی حسام الدین را با موسیقی و هنر عجین کرد. در آذر ماه ۱۳۸۹، طی مراسمی در فرهنگسرای ابن سینای تهران و با حضور شخصیت‌هایی چون احمد مسجد جامعی، از استاد سراج تجلیل به عمل آمد. در این مراسم، همسر استاد سراج با بوسه‌ای بر دست ایشان، از وی تقدیر کرد که این حرکت بازتاب گسترده‌ای داشت.
فعالیت‌های هنری و تدریس
سراج موسیقی را از سیزده سالگی با آموختن تنبک آغاز کرد. سپس به فراگیری سنتور نزد استادانی چون سیروس ساغری، فرامرز پایور، رضا شفیعیان و پشنگ کامکار پرداخت. در زمینه آواز نیز از محضر اساتید بزرگی چون محمود کریمی و محمدرضا شجریان بهره‌مند شد.
او علاوه بر خوانندگی و نوازندگی، در برخی آثارش آهنگسازی را نیز بر عهده داشته است و کنسرت‌های متعددی در داخل و خارج از ایران از جمله در کشورهای فرانسه، انگلستان، سوئیس، هلند، آلمان، یونان، اسپانیا، چین، ترکیه، کره، کانادا، آمریکا و روسیه برگزار کرده است. وی همچنین سابقه تدریس در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و ارائه تحقیقاتی در باب زیبایی‌شناسی هنر و معماری و تطبیق وجوه اشتراک هنرها را در کارنامه دارد. حسام الدین سراج مبدع برنامه تخصصی آموزشی “آیین آواز” است که توسط علی شیرازی در فرهنگسرای ارسباران بنیانگذاری شد.
استاد سراج در یکی از مصاحبه‌های خود چنین اظهار داشته است:
“من خود را شاگرد کوچک مدارج نخستین آستان هنر می دانم و امیدوارم تا آخر عمر خاک پای اساتید عارف و عاشق این دیار سرمه چشم من باشد.”
حواشی و اذان حسام الدین سراج
در تیرماه ۱۳۸۹، کنسرت حسام الدین سراج که با کمک جمعیت دانشجویی امام علی در کرمانشاه تدارک دیده شده بود، در اولین روز اجرا با ممانعت عده‌ای و قفل شدن درهای ورودی سالن لغو شد. سراج در این باره گفت: “شب گذشته عده‌ای جلوی در سالن «انتظار» را زنجیر بستند و به مردمی که برای دیدن کنسرت آمده بودند، اجازه ورود به سالن ندادند و ما هم نتوانستیم برای اجرا وارد سالن شویم.” این اتفاق منجر به انصراف علی اکبر مرادی، نوازنده تنبور، از برگزاری کنسرت در کرمانشاه نیز گردید.
همچنین در اردیبهشت ۱۳۹۸، اذانی با صدای حسام الدین سراج در فضای مجازی منتشر شد که صدا و سیما از پخش آن ممانعت به عمل آورد. سراج در مورد ساختار موسیقایی این اذان توضیح داده است: “این اذان با درآمدی در گوشهٔ بوسلیک آغاز می‌شود و سپس در اوج و یکی دو پرده پایین در حجاز ادامه می‌یابد و نهایتاً در فرود با بوسلیک به پایان می‌رسد.”
حضور در برنامه‌های تلویزیونی
حسام الدین سراج در بهمن ماه ۱۳۹۷ مهمان برنامه خندوانه با اجرای رامبد جوان بود. او در هفتم خرداد 1404 مهمان برنامه 1001 به میزبان محسن کیایی بود.
کارنامه هنری (آلبوم‌ها)
حسام الدین سراج از سال ۱۳۵۸ تاکنون بیش از ۲۹ آلبوم رسمی منتشر کرده است. برخی از برجسته‌ترین آثار او عبارتند از:
سال انتشار (شمسی) نام آلبوم
| ۱۳۵۸ | نینوا ۱ |
| ۱۳۶۰/۱۳۶۶ | باغ ارغوان |
| ۱۳۶۴ | شمس الضحی |
| ۱۳۶۹ | بی نشان |
| ۱۳۷۰ | نگاه آسمانی |
| ۱۳۷۲ | آفاق عشق نظامی (خسرو شیرین، لیلی مجنون) |
| ۱۳۷۲ | دلشدگان |
| نینوا ۲ | |
| ۱۳۷۴ | آینه رو |
| ۱۳۷۴ | بوی بهشت |
| ۱۳۷۴/۱۳۷۸ | شرح فراق |
| ۱۳۷۵ | کنسرت راست پنجگاه |
| ۱۳۷۵/۱۳۹۶ | دل‌آرا |
| ۱۳۷۶ | قصه گیسو |
| ۱۳۷۸ | طریقت عشق |
| ۱۳۸۰ | هفت آسمان |
| ۱۳۸۱/۱۳۸۲ | نازنین یار |
| ۱۳۸۲ | وداع |
| ۱۳۸۳ | عشق و مستی |
| ۱۳۸۳ | ماه نو |
| ۱۳۸۳ | مشکل عشق |
| ۱۳۸۴ | کنسرت همایون و سراج |
| ۱۳۸۴/۱۳۹۰ | آئینه و آه |
| ۱۳۸۵ | وصل مستان |
| ۱۳۸۶ | کوه عشق |
| ۱۳۸۷ | نرگس مست |
| ۱۳۸۷/۱۳۹۱ | گریهٔ بی بهانه |
| ۱۳۸۸ | جام الست |
| ۱۳۸۹ | کنسرت خنیاگر عشق |
| ۱۳۹۰ | راه بی‌نهایت |
| ۱۳۹۱ | خوشا سرو |
| ۱۳۹۲ | کنسرت عطار |
| ۱۳۹۳ | مسیحا |
| ۱۳۹۴ | لب خوانی باران |
| ۱۳۹۵ | کنسرت مولانا |
| ۱۳۹۸ | یاد یار |
| ۱۳۹۸ | چشم بی خواب |
| ۱۴۰۱ | شکوه وطن |
| ۱۴۰۱ | بوسه بر ماه |
| نامشخص | همپای جلودار |
| نامشخص | شهر آشنایی |
| نامشخص | رویای وصل |
source