نابینایان، اگرچه قادر به دیدن نیستند، اما همچنان بخش‌هایی از مغز را دارند که مربوط به بینایی است. این موضوع این سؤال را به وجود می‌آورد: آیا آن‌ها می‌توانند در خواب ، تصاویر را ببینند؟
به گزارش خط سلامت آیا کسی که هرگز چیزی ندیده، می‌تواند در خواب تصویر ببیند؟ دنیای رؤیاهای نابینایان پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کنیم؛ گاهی صدا، لمس و حتی بو، جای تصویر را می‌گیرند — و گاهی، شاید تصویر هم جایی در این میان دارد.
در برخی موارد، پاسخ مثبت است. پژوهشی در سال ۲۰۱۴ نشان داد افرادی که بعد از تولد بینایی خود را از دست داده‌اند، گاهی در رؤیاهایشان تجربه‌های بصری دارند. احتمالاً این تصاویر برگرفته از خاطرات بینایی آن‌ها پیش از نابینایی است. اما هرچه فرد در سن پایین‌تری بینایی‌اش را از دست داده باشد و مدت بیشتری نابینا بوده باشد، احتمال دیدن تصویر در خواب کمتر می‌شود.
به گفته‌ی دکتر موریس پتی‌تو، عصب‌شناس از دانشگاه مونترال، افرادی که پیش از هفت سالگی نابینا شده‌اند و مدت زیادی نابینا بوده‌اند، تقریباً تمام تجارب بصری را در خواب از دست می‌دهند.
اما در مورد افرادی که از بدو تولد نابینا بوده‌اند، رؤیاهای آن‌ها بیشتر بر پایه حواس دیگر مانند شنوایی، لمس، بویایی و چشایی شکل می‌گیرد. این موضوع را دکتر مونیکا گوری، عصب‌شناس شناختی از مؤسسه فناوری ایتالیا، مطرح کرده است.
بیشتر تحقیقات نشان می‌دهند که افراد نابینای مادرزاد تجربه دیداری در خواب ندارند. با این حال، برخی پژوهش‌ها این دیدگاه را به چالش کشیده‌اند. برای مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ نشان داد که امواج مغزی مرتبط با بینایی در حین خواب در مغز این افراد فعال می‌شود. همچنین در پژوهشی در سال ۲۰۲۳، گروهی از دانشمندان ۱۸۰ خواب گزارش‌شده از افراد نابینای مادرزاد را بررسی کردند که برخی از آن‌ها حاوی توصیف‌هایی شبیه به تصاویر بودند.
دکتر هلن ویتالی، عصب‌شناس شناختی، می‌گوید: “آنچه هیجان‌انگیز است، این احتمال است که رؤیاها بتوانند تجربیاتی را برای نابینایان ایجاد کنند که هرگز در دنیای واقعی نداشته‌اند.”
اما هنوز مشخص نیست که آیا این فعالیت‌های مغزی به معنای دیدن تصاویر واقعی در خواب است یا نه. دکتر پتی‌تو توضیح می‌دهد که در مغز افراد نابینای مادرزاد، بخش بینایی مغز برای کارکردهای دیگر استفاده می‌شود. برای نمونه، در کسانی که بریل می‌خوانند، تحریک این ناحیه می‌تواند احساس لمس در انگشتانشان ایجاد کند.
او می‌گوید اطلاعاتی مثل بو یا صدا نیز می‌توانند از طریق قشر بینایی پردازش شوند، اما این الزاماً به معنای “دیدن” نیست.
در مقابل، ویتالی معتقد است شاید مغز افراد نابینا از طریق حواس دیگر، مفاهیمی را بسازد که در قالب تصویرهای ذهنی برایشان قابل درک باشند. او همچنین می‌گوید که خواب، به‌ویژه در مرحله REM، می‌تواند مانند شبیه‌ساز واقعیت مجازی عمل کند و به رشد توانایی‌هایی مانند ادراک و مهارت‌های حرکتی کمک کند.
کریستوفر بیرد، استاد فیزیک، نیز تأکید می‌کند که حتی اگر افراد نابینای مادرزاد تصویرسازی ذهنی داشته باشند، چون هیچ تجربه‌ای از دیدن واقعی ندارند، نمی‌توانند آن را با تعاریف افراد بینا مقایسه کنند.
دکتر گوری و تیم او اکنون در حال بررسی چگونگی ساخت رؤیاها در ذهن افراد نابینا هستند و نتایج این تحقیقات به‌زودی منتشر خواهد شد. همچنین پتی‌تو اشاره می‌کند که در آینده با کمک هوش مصنوعی می‌توان فعالیت مغزی این افراد را در حین خواب تحلیل کرد و آن را با مغز افراد بینا مقایسه کرد.
در نهایت، ویتالی می‌گوید که این تحقیقات می‌تواند کاربردهای درمانی نیز داشته باشد. او می‌گوید رؤیا دیدن درباره برخی فعالیت‌ها می‌تواند حافظه و یادگیری را تقویت کند. بنابراین، تحریک حسی در خواب ممکن است به بهبود مهارت‌هایی مانند درک فضایی در افراد نابینا کمک کند، مهارت‌هایی که این افراد معمولاً در آن‌ها با چالش روبه‌رو هستند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
source