تحصیلات و فعالیت‌های ادبی اخوان پس از پایان تحصیلات متوسطه خود در مشهد در سال ۱۳۲۶ به انجمن ادبی خراسان پیوست و به تشویق سایر اعضا تصمیم به ادامه فعالیت‌های ادبی خود گرفت. در سال‌های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷، او به تهران آمد و آموزگاری را آغاز کرد. در ادامه، با چاپ مجموعه شعر اغنون، که شامل اشعار پنج سال فعالیت شعری‌اش بود، به جامعه شعری ایران معرفی شد. اما پس از وقوع کودتای ۱۳۳۲، او به دلیل فعالیت‌های سیاسی، با چالش‌های زیادی روبرو شد و حتی مدتی را در زندان گذراند.

آشنایی با نیما یوشیج و آثار اخوان اخوان در سال ۱۳۳۲ با نیما یوشیج آشنا شد و بعد از آن به تحلیل و دفاع از شیوه شعری نیما پرداخت. او با ابراهیم گلستان نیز روابطی برقرار کرد و در زمینه فیلم‌سازی مشغول شد. بعد از تعطیلی کارگاه گلستان، فعالیت‌های رادیویی را به پیشنهاد ایرج گرگین آغاز کرد و سهم بسزایی در تهیه محتوای فرهنگی برای رادیو داشت.

دیدار تاریخی با ملک‌الشعرای بهار یکی از خاطره‌انگیزترین دیدارهایی که در زندگی اخوان به ثبت رسیده، ملاقات او با ملک‌الشعرای بهار، از بزرگان شعر ایران بود. مهرداد بهار در کتاب «از اسطوره تا تاریخ»، داستان اولین ملاقات اخوان با پدرش را توصیف می‌کند. در این دیدار، اخوان ابیاتی را با کشش‌های ویژه خود خواند و بهار تحت تاثیر قرار گرفت و اعتقاد داشت که اخوان با استعداد و شاعری پخته است و قطعا در آینده به یکی از بزرگان شعر تبدیل خواهد شد.

آخرین نامه‌های مهدی اخوان ثالث در مجموعه نامه‌های اخوان که توسط انتشارات زمستان به چاپ رسیده، نامه‌ای وجود دارد که به محمد قهرمان نوشته نشده و مخاطبش حسین رازی است. در این نامه، اخوان از دیدار خود با پرویز داریوش، یکی از روشنفکران زمان، صحبت می‌کند و نظرات گوناگونی درباره شعر و ادبیات را به اشتراک می‌گذارد. این نامه‌ها چشم‌انداز جدیدی از افکار و دیدگاه ادبی اخوان ارائه می‌دهند.

سرانجام، مهدی اخوان ثالث پس از زندگی‌ای پر از افت‌وخیز، در بیمارستان مهر تهران درگذشت و در نزدیکی آرامگاه فردوسی در توس به خاک سپرده شد. یاد او و اشعار جاودانه‌اش همواره در دل‌ها باقی خواهد ماند./ ایسنا