آزاده متقی متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در مورد تفاوت قندهای گیاهی با قندهای معمولی توضیح داد: قندهای گیاهی مستقیماً از منابع طبیعی به دست می‌آیند و علاوه بر شیرینی، دارای مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. اما قندهای معمولی (مانند قند سفید) طی فرآوری صنعتی از نیشکر یا چغندر قند استخراج می‌شوند و تقریباً فقط ساکارز خالص و بدون ارزش غذایی اضافی هستند. همچنین قندهای گیاهی معمولاً تأثیر کمتری بر افزایش ناگهانی قند خون دارند.
تفاوت‌های ساکارز و استویا در تأثیر بر قند خون و متابولیسم
وی درباره تفاوت ساکارز و استویا مطرح کرد: ساکارز و استویا هر دو قندهایی هستند که تأثیرات متفاوتی بر بدن دارند و این تفاوت به ترکیبات شیمیایی، نحوه متابولیسم در بدن، و تأثیر آنها بر قند خون مربوط است. ساکارز یک دی‌ساکارید است که از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده و از منابعی مانند نیشکر یا چغندر قند به دست می‌آید. وقتی مصرف می‌شود، در دستگاه گوارش به گلوکز و فروکتوز تجزیه شده و جذب خون می‌شود.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی افزود: این فرایند منجر به افزایش سطح گلوکز خون و تحریک ترشح انسولین می‌شود. به همین دلیل، مصرف بیش از حد ساکارز می‌تواند بر کنترل قند خون در بیماران دیابتی تأثیر منفی بگذارد و خطرات متابولیکی ایجاد کند. در مقابل، استویا یک شیرین‌کننده طبیعی است که از برگ‌های گیاه استویا به دست می‌آید. این ماده فاقد کالری است و به طور مستقیم بر قند خون تأثیر نمی‌گذارد، زیرا گلیکوزیدهای موجود در استویا به‌صورت مستقیم متابولیزه نمی‌شوند. به همین دلیل، استویا گزینه‌ای مناسب برای افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که نیاز به کاهش مصرف قند دارند محسوب می‌شود. بنابراین، مصرف ساکارز می‌تواند قند خون را افزایش دهد و باید توسط افراد دیابتی محدود شود، در حالی که استویا تأثیری بر قند خون ندارد و جایگزینی ایمن‌تر برای این افراد است.
مصرف استویا برای دیابتی‌ها ایمن تر است
متقی در خصوص قندهای گیاهی اظهار کرد: اصطلاح قند گیاهی که گاهی برای محصولات شیرین‌کننده استفاده می‌شود، تعبیر دقیقی نیست. در واقع، تمام قندهای مصرفی، از جمله ساکارز و استویا، منشأ گیاهی دارند. قند معمولی که از گیاهانی مانند نیشکر یا چغندر قند استخراج می‌شود، حاوی ساکارز است و باعث افزایش قند خون می‌شود. این نوع قند، همان ماده‌ای است که اغلب همراه با چای یا در غذاهای شیرین مصرف می‌شود.در مقابل، استویا نوعی شیرین‌کننده طبیعی است که از برگ‌های گیاه استویا به دست می‌آید. برخلاف قند معمولی، استویا تأثیر چندانی بر قند خون ندارد و برای افراد دیابتی گزینه‌ای ایمن‌تر به شمار می‌آید. به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند دیابتی‌ها در انتخاب شیرین‌کننده‌ها به جای مصرف قند معمولی، از گزینه‌هایی مانند استویا استفاده کنند.
محصولات دیابتی؛ مفید اما نیازمند مدیریت در مصرف
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد محصولاتی که مخصوص افراد دیابتی است گفت: محصولات مخصوص دیابتی‌ها مانند شکرهای جایگزین و خوراکی‌هایی مثل بیسکویت‌ها به هدف کنترل قند خون و تأمین نیازهای غذایی افراد دیابتی وارد بازار شده‌اند. شکرهای مخصوص دیابتی، که عمدتاً بر پایه شیرین‌کننده‌هایی مانند استویا تولید می‌شوند، قند خون را به شکل قابل‌توجهی افزایش نمی‌دهند و گزینه‌ای مناسب برای این افراد محسوب می‌شوند. اما بیسکویت‌ها و سایر خوراکی‌های مشابه، هرچند با ترکیبات کم‌قند تولید می‌شوند، به دلیل وجود آرد در ترکیب آنها، همچنان در بدن به قند تبدیل می‌شوند و می‌توانند سطح قند خون را بالا ببرند. بنابراین، این محصولات نباید به‌صورت بی‌رویه مصرف شوند. در نهایت، اگرچه این محصولات می‌توانند به کنترل رژیم غذایی دیابتی‌ها کمک کنند، اما همچنان نیاز به اعتدال در مصرف و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه وجود دارد.