یکی از روش‌های اصلی برای تشخیص مشکلات کبد، سونوگرافی کبد است و برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی بسیار ضروری است.
امروزه با شیوع گسترده بیماری‌های کبدی، بسیاری از افراد ممکن است مجبور به انجام سونوگرافی کبد شوند. این سونوگرافی به چه دلیل و چگونه انجام می‌شود و آیا عوارض جانبی دارد؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
کبد یکی از بزرگترین و مهم‌ترین ارگان‌های بدن است. این عضو بدن، از پروتئین‌ها و کلسیم‌ها در هضم و دستگاه گوارش استفاده می‌کند. کبد کمک می‌کند غذایی که خورده می‌شود، به انرژی تبدیل شود و به کمک طحال، مانند یک فیلتر عمل می‌کند که زباله‌های مضر را فیلتر و دفع می‌کند.
اگر کبد شما صدمه ببیند و بیمار شود، ممکن است عملکردش دچار اختلال شود. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است به منظور تشخیص مشکل و بیماری، سونوگرافی کبد را تجویز کند. سونوگرافی اطلاعات زیادی در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
سونوگرافی کبد چیست؟
در سونوگرافی کبد از مقدار ناچیزی مواد رادیواکتیو استفاده می‌شود که «نوکلید پرتوزا» نامیده می‌شود. در سونوگرافی، تصویری از کبد گرفته می‌شود و این تصویربرداری، بدون درد است.
این روش معمولا سونوگرافی کبد و طحال نامیده می‌شود، چون طحال نیز با کبد کار می‌کند و پزشک ممکن است بخواهد طحال را نیز آزمایش کند.
سونوگرافی کبد چگونه انجام می‌شود؟
۱. رادیولوژیست با استفاده از لوله داخل وریدی، مقدار بسیار کمی مواد رادیواکتیو با نام «ردياب‌های پرتوزا» را به خون فرد تزریق می‌کند.
۲. ردیاب پرتوزا در کبد و طحال جمع می‌شود.
۳. ابزار خاصی به نام «دوربین گاما» محل دقیق ردیاب پرتوزا را به دقت مورد هدف قرار می‌دهد.
۴. این ابزار تصویری ۳ بعدی و بسیار دقیق از کبد و طحال و نحوه عملکرد آن‌ها، روی مانیتور نشان می‌دهد. (نقاطی که میزان مواد رادیواکتیو در آن کم است، به صورت نقاط سیاه دیده می‌شود. نقاطی هم که میزان مواد ردیاب پرتوزا در آن بیشتر است، روشن‌تر است).
۵. رادیولوژیست می‌تواند با سونوگرافی تشخیص دهد که در کبد تومور، عفونت، هماتوم یا کیست وجود دارد یا خیر. همچنین تصویر سونوگرافی می‌تواند نشان دهد که آیا کبد یا طحال بزرگ شده است یا نه.
چرا باید سونوگرافی انجام شود؟
سونوگرافی کبد چندین کار مهم می‌تواند انجام دهد:
- بررسی ابتلا به سرطان کبد، هپاتیت و سیروز
- مشاهده تومور، عفونت یا کیست کبد یا طحال
- کمک به پزشکان برای فهمیدن چرایی و چگونگی پیشرفت بیماری کبد
- مشاهده روند درمان
- مشاهده آسیب به کبد یا طحال در اثر تصادف
- بررسی علت هر درد غیرقابل تشریح
خطرهای سونوگرافی کبد
در سونوگرافی کبد برای بسیاری از افرادی که این سونوگرافی را انجام می‌دهند، خطر خاصی وجود ندارد. با این حال در تزریق مواد رادیواکتیو، ممکن است فرد احساس ناراحتی کند. میزان مواد رادیواکتیو تزریق شده بسیار کم است. کبد و طحال یا مغز استخوان ممکن است این مواد را جذب کنند.
احتمال دارد بیمار به مواد ردیاب پرتوزا حساسیت نشان دهد، اما این احتمال بسیار کم است.
اگر باردار هستید یا احتمال می‌دهید باردار باشید، یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
چگونه برای سونوگرافی کبد آماده شوید؟
سونوگرافی کبد هم مانند هر آزمایش یا روند پزشکی، نیاز به آمادگی قبلی دارد:
- اگر به هر دارو، رنگ، لاتکس یا ید حساسیت دارید، حتما باید به رادیولوژیست اطلاع دهید؛
- طلا و جواهرات به همراه نداشته باشید؛
- آمادگی این را داشته باشید که حداقل به مدت نیم ساعت به پشت دراز بکشید.
بعد از سونوگرافی کبد چه کار کنید؟
زمانی که سونوگرافی کبد به اتمام رسید، مایعات زیادی بنوشید و هر زمانی که امکان داشت، حمام کنید تا هر گونه مواد رادیونوکلئید باقی مانده در بدن دفع شود.
بعد از سونوگرافی می‌توانید فعالیت‌های عادی روزانه را انجام دهید، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد.
اگر در اطراف محل لوله تزریق وریدی التهاب یا قرمزی مشاهده کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.
منبع:
Webmd
source