عفونت، التهاب یا خشکی باعث چشم درد می‌شوند. گاهی‌اوقات هم بیماری‌های جدی‌تری مانند گلوکوم، میگرن، یووئیت و موارد دیگر، عامل درد چشم هستند. این مشکلات با بروز علائمی مانند سردرد، تورم، قرمزی، خارش، ریزش اشک یا تاری دید همراه‌اند. با مراجعه به دکتر چشم، امکان درمان علائم چشم درد به‌وجود می‌آید. در برخی از موارد، مصرف داروهای مسکن بدون نسخه برای چشم درد کفایت می‌کنند. گاهی هم این موارد یا انواع درمان خانگی چشم درد جوابگو نیستند و نیاز به اقدامات جدی‌تری وجود دارد. 

در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر درباره یکی بیماری‌های عمومی چشم، انواع علت چشم درد و درمان‌های آن می‌خوانید. مطالعه این مطلب، به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد. در این مقاله با انواع مشکلات و بیماری‌های چشم نیز آشنا می‌شوید. در ضمن، در این مطلب به شما می‌گوییم که چشم درد نشانه چیست و چه علائمی دارد.

در پایان، پرسش‌هایتان را بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر، به شما پاسخ بدهد.

چشم درد چیست؟

درد چشم می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند. ممکن است، این وضعیت به‌دلیل مواردی مانند جراحات، التهاب و عفونت رخ دهد. درمان این مشکل، بستگی به علت درد چشم دارد و با مواردی همچون قطره چشم، محافظ چشم یا انجام جراحی، انجام می‌شود. درد چشم، گاهی جدی‌تر از سوزشی ساده‌ است که با ورود جسمی خارجی مانند غبار یا مژه‌ به چشم، ایجاد می‌شود. در برخی مواقع هم دلیل چشم درد، فراتر از احساس خستگیِ پس از خیره‌شدن به کامپیوتر، در طول روز است. درواقع، امکان بروز انواع درد چشم در سطح یا ساختارهای عمیق‌تر آن هم وجود دارد. این درد در برخی مواقع به‌طور خودکار درمان می‌شود. گاهی هم نیاز به مراقبت‌های فوری پیش می‌آید. درد سطحی چشم به‌صورت خارش، سوزش یا درد تیرانداز بروز پیدا می‌کند. درد سطحی اغلب مربوط به ورود یک جسم خارجی به چشم است. عفونت یا تحریک غشای پوشاننده با محرک‌ها هم از دلایل و عوامل ایجاد چشم درد هستند.

چند نوع درد چشم وجود دارد؟

بنا به ناحیه‌ چشم درد، دو نوع کلی برای آن در نظر گرفته می‌شود. در واقع، براساس محل عارضه است، که می‌توانیم انواع درد در چشم را دسته‌بندی کنیم:

• درد در سطح چشم
• درد در پشت چشم

هریک از این نوع دردها ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند:

دردهای سطحی چشم معمولاً با روندهای درمان خانگی یا روش‌هایی مانند استفاده از قطره‌های چشمی رفع می‌شوند. در موارد دیگر، باید حتماً به دکتر چشم مراجعه شود. پزشک متخصص با بررسی نشانه‌ها و وضعیت شما، نوع درد را تشخیص می‌دهد و بهترین درمان را تجویز می‌کند. 

چشم درد عصبی 

عوامل مختلفی باعث تحریک و التهاب عصب بینایی می‌شوند. از جمله این عوامل باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• عفونت‌های باکتریایی مانند بیماری لایم
• خراش گربه
• سفلیس
• سرخک
• اوریون
• تبخال

بیماری‌هایی مانند سارکوئیدوز، بیماری بهجت و لوپوس هم می‌توانند باعث مشکلات عودکننده عصب بینایی شوند. برخی داروها و سموم هم از عوامل ایجاد چشم درد عصبی‌اند.

علت چشم درد چیست؟

عوامل بسیاری می‌توانند باعث درد چشم شوند. در ادامه به ‌آن‌ها، اشاره خواهیم کرد:

• عفونت‌ها: با تماس دست با چشم‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها وارد چشم می‌شوند. عفونت‌ها از نواحی مختلف بدن مانند بینی به چشم‌ها سرایت می‌کنند.
• لنزهای تماسی: آلودگی لنزها یا قرارگیری نادرست آن‌ها روی چشم باعث درد در این ناحیه از صورت می‌شوند.
• آلرژی: اگر به گرده، گرد و غبار یا حیوانات حساسیت دارید، شاید چشم‌هایتان دچار تحریک، خارش و حتی درد شوند.
• سموم: ممکن است چشم‌ها در اثر قرارگرفتن در معرض دود سیگار، آلاینده‌های هوا، کلر در استخر یا انواع دیگر مواد شیمیایی خطرناک تحریک شوند.
• التهاب: التهاب نوعی پاسخ سیستم ایمنی به محرک‌ها است و می‌تواند باعث تورم یا تغییر رنگ در چشم شود. 

افزایش فشار چشم هم از عوامل بروز درد در این عضو است. چنین وضعیتی، زمانی رخ می‌دهد که مایع چشم شما به درستی تخلیه نشود.

خشکی چشم

چشم انسان برای حفظ سلامتی و عملکرد صحیح خود به اشک نیاز دارد. اشک، سطح چشم را صاف و لغزنده نگه می‌دارد و به حرکت روان پلک‌ها و کره چشم کمک می‌کند. افرادی که چشمانشان به‌اندازه‌کافی اشک تولید نمی‌کند، ممکن است دچار خارش و خشکی چشم شوند. این علائم می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند و دربرخی موارد، منجر به مشکلات جدی‌تر مانند التهاب و عفونت چشم شوند.

کنژنکتیویت

کنژنکتیویت (Conjunctivitis) به التهاب ملتحمه، غشای نازک و شفافی از چشم اشاره دارد که قسمت سفید چشم و داخل پلک‌ها را پوشانده است. این التهاب می‌تواند باعث تورم، قرمزی و علائم آزاردهنده‌ای در چشم شود. علائم شایع کنژنکتیویت شامل موارد زیر می‌شود:

• خارش و سوزش چشم
• احساس وجود شن در چشم
• ترشحات چشم (آبکی یا چرکی)
• قرمزی یا صورتی شدن سفیدی چشم

پلک‌های متورم و چسبنده هم از علائم دیگر بروز این مشکل‌اند.

آلرژی چشم

بروز حساسیت یا همان آلرژی هم از دلایل درد چشم است. آلرژی چشمی زمانی اتفاق رخ می‌دهد که مواد محرک با چشم‌ها تماس پیدا کنند و باعث التهاب و واکنش آلرژیک شوند. این مشکل معمولا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم و نشانه‌های حساسیت ناخوشایند و شامل مواردی مانند تاری دید، خارش و سوزش چشم‌ها هستند. واکنش بدن نسبت به محرک‌های مختلف، باعث بروز حساسیت می‌شود.

گل مژه و شالازیون

گل مژه و شالازیون، از جمله مشکلات شایع چشمی هستند که می‌توانند ظاهر و عملکرد چشم را تحت تأثیر قرار دهند. این عارضه‌ها در اثر انسداد غدد چربی در پلک ایجاد می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در علائم و نحوه درمان آن‌ها وجود دارد. گل‌مژه با عفونت همراه است، اما شالازیون، مشکلی عفونی نیست. گل‌مژه با حساسیت به نور و آبریزش اشک از چشم‌ها همراه می‌شود و یک نقطه جوش‌مانند چرکی روی پلک به‌وجود می‌آورد. در عوض، شالازیون انسداد غدد چربی روی پلک است و قرمزی و درد زیادی ایجاد نمی‌کند.

بلفاریت

بلفاریت به التهاب پلک‌ها اشاره دارد و می‌تواند باعث علائم آزاردهنده‌ای مانند قرمزی، تورم، خارش و پوسته‌پوسته شدن پلک‌ها شود. این عارضه دراثر عوامل مختلفی ازجمله عفونت باکتریایی یا بیماری‌های پوستی مانند شوره سر یا روزاسه رخ می‌دهد. بلفاریت، انواع مختلفی دارد و می‌تواند لبه‌های داخلی یا خارجی پلک را درگیر کند. برای درمان بلفاریت، معمولاً از قطره‌های چشمی و آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت استفاده می‌شود. پمادهای استروئیدی هم در کاهش التهاب ناشی از این بیماری نقش دارند.

خراش قرنیه

خراش قرنیه یکی از علل چشم درد است. سطح قرنیه به‌خاطر دلایل مختلف دچار خراش یا ساییدگی می‌شود. این دلایل عبارتند از:

• پارگی قرنیه: درصورت برخورد شئ نوک تیزی با چشم یا صدمه دیدن آن با اعمال فشار زیاد، سطح قرنیه پاره خواهد شد. پارگی قرنیه می‌تواند کامل یا جزئی باشد.
• زخم قرنیه: ممکن است که به‌دلیل عفونت، خشکی بیش‌ازحد چشم یا دیگر بیماری‌ها قرنیه زخم شود.

برای درمان خراش قرنیه، باید به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.

درد چشم بعد از عمل لازک و لیزیک

درد چشم بعد از عمل پی‌آرکی (prk) یا لازک و لیزیک، محتمل است. این عمل‌ها، نوعی اقدام برای رفع عیوب انکساری چشم هستند. درد بعد از این عمل‌های جراحی موقتی‌اند و شدید نیستند. در بیشتر موارد، چنین دردی در عرض چندروز تا چند هفته، به‌طور کامل برطرف می‌شود. با رعایت نکات مراقبتی بعد از عمل، مانع از شدت‌گرفتن این دردها شوید و نگذارید که عوارضی مزمن به‌جای بمانند.

درد چشم به علت سینوزیت

درد چشم که به علت سینوزیت رخ می‌دهد، نتیجه التهاب و فشار ناشی از عفونت سینوس‌ها است. سینوزیت، نوعی التهاب در سینوس‌های اطراف بینی و چشم‌ها است. این وضعیت معمولاً به علت عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی ایجاد می‌شود. چنین التهابی به چشم‌ها فشار می‌آورد و باعث درد و ناراحتی در آن ناحیه می‌شود. پزشکان برای درمان سینوزیت و به دنبال آن، درد در ناحیه چشم‌ها از داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدالتهاب‌ها استفاده می‌کنند.

درد چشم ناشی از مشکلات اعصاب

درد چشم ممکن است ناشی از مشکلات عصبی باشد. عصب‌های مختلفی به چشم‌ها متصل هستند و آسیب به هریک از این اعصاب، باعث درد می‌شود. امکان دارد که چشم‌پزشک برای درمان چشم درد عصبی، داروهای اعصاب را پیشنهاد کند. برخی از علل درد چشم ناشی از اعصاب، شامل موارد زیر هستند:

• نورالژی عصب تری‌ژمینال: این عارضه باعث درد شدید و ناگهانی در صورت، از جمله چشم‌ها می‌شود.
• میگرن چشمی: این نوع میگرن باعث درد شدید در چشم و همچنین تاری دید و سایر علائم عصبی می‌شود.
• فلج عصب ششم: این عارضه باعث ضعف عضلات چشم می‌شود و می‌تواند منجر به دوبینی و افتادگی پلک شود.

 آسیب به عصب بینایی هم باعث درد چشم و همچنین تاری دید و از دست دادن بینایی می‌شود.

علت درد چشم چپ 

دلایل ایجاد درد در چشم راست و چپ عموماً یکسان‌اند. اگر مشکلاتی نظیر خستگی چشم، فقط در یک سمت از صورت رخ بدهد، یک چشم، مثلاً راست یا چپ دچار مشکل می‌شود. گاهی‌اوقات، فقط یکی از چشم‌ها به عیوب انکساری مبتلا می‌شود یا سینوس‌ها در یک سمت صورت، عفونی و بیمار می‌شوند. در نتیجه، علل چشم درد چپ و راست مشترک، اما متنوع‌اند. علت تیر کشیدن چشم چپ هم به همین دلایل ایجاد می‌شود. هر چند که میگرن، یکی از محرک‌های آن است.

علت درد چشم راست 

لمس چشم راست با دست آلوده یا واردشدن ضربه به این چشم، می‌توانند باعث بروز درد در این چشم شود. در واقع، عاملی نیست که به‌طور انحصاری، باعث درد چشم راست شود. مشکلات عصبی یا بیماری‌های مختلف هم می‌توانند چشم‌درد را در سمت راست صورت به‌همراه بیاورند. میگرن یا کراتیت هم از بیماری‌هایی هستند که چشم‌های دو سمت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. منظور از کراتیت هم التهاب قرنیه است. 

علت درد پیشانی و پشت چشم 

دلایلی که باعث درد پیشانی و پشت چشم می‌شوند، معمولاً جدی و قابل پیگیری‌اند. برای مثال، التهاب اعصاب چشم باعث بروز درد در ناحیه پشت آن می‌شود. پیگیری این مشکلات ضروری است. عفونت‌ها یا التهاباتی که چنین دردی را ایجاد می‌کنند، باعث بروز عوارض جدی مانند کاهش بینایی می‌شوند. سردردهای تنشی هم می‌توانند موجبات ایجاد درد پیشانی و پشت چشم را فراهم کنند.

علت درد یک طرف سر و چشم 

گاهی‌اوقات، درد فقط در یک سمت از صورت ایجاد می‌شود. دردهای سر و چشم ناحیه راست یا چپ می‌توانند به‌خاطر ابتلا به میگرن یا مشکلات بینایی در یک سمت صورت رخ بدهند. سینوزیت و سردردهای خوشه‌ای هم از دلایل ایجاد درد در یک سمت سر و صورت هستند. اگر ضربه به یک سمت از بدن وارد شود، درد فقط یک چشم و یک سمت از صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علت درد حدقه چشم 

علت درد حدقه چشم راست و چپ، ریشه در مشکلات متنوعی دارد. برای مثال، حساسیت شدید پلکی از جمله دلایل آن است. این درد عمیق و ضربان‌دار است. عواملی مانند سینوزیت یا برخی عفونت‌ها هم باعث بروز درد در حدقه چشم می‌شوند. در مواردی که پای مشکلی جدی به‌میان نیست، استراحت و درمان‌های خانگی به التیام درد حدقه کمک می‌کنند. اما اگر مشکل جدی و ابتلا به بیماری‌هایی مانند تحریک اعصاب چشمی به میان باشد، به پیگیری‌های جدی‌تری نیاز خواهد بود.

علت تیر کشیدن چشم 

علت تیرکشیدن چشم چپ و راست هم ریشه در عوامل مختلفی دارد. برای مثال، خشکی و خستگی چشم‌ها می‌توانند همراه با بروز دردهای ناگهانی یا همان تیرکشیدن باشند. ابتلا به بیماری‌های مزمنی مانند میگرن هم روی بخش‌های مختلف بدن اثرات منفی می‌گذارند. وجود دردهای این‌چنینی در چشم‌ها از عوارض میگرن هم هستند. عفونت‌ها یا مشکلاتی نظیر آب مروارید چنین نشانه‌هایی در چشم ایجاد می‌کنند.

علت چشم درد در بارداری 

درد چشم در بارداری، یک عارضه نسبتاً شایع است. علل مختلفی برای درد چشم در بارداری وجود دارد و برخی از آن‌ها بی‌خطر و برخی دیگر جدی‌تر هستند. برای مثال تغییرات هورمونی در بارداری می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. احتباس مایعات در پلک‌ها هم باعث ایجاد فشار بر چشم‌ها می‌شوند. در دوران بارداری، حجم خون مادر افزایش پیدا می‌کند. این موضوع با افزایش فشار روی رگ‌های چشم همراه است و شاید درد به‌وجود بیاورد. با مصرف آب کافی، استراحت و استفاده از قطره‌های مرطوب‌کننده، امکان کنترل این اوضاع به‌راحتی مقدور می‌شود.

علت چشم درد در کودکان 

ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها علل شایع چشم درد کودکان هستند. عفونت‌های ناشی از این موارد باعث قرمزی چشم، خارش، احساس سوزش و همچنین ترشح چشم و پوسته پوسته‌شدن پلک‌ها می‌شوند. اگر درد چشم‌های کودکان شدید باشد و علائمی مانند تب یا تغییرات بینایی هم رخ بدهند، نیاز به درمان فوری و مراجعه به چشم‌پزشک وجود خواهد داشت.

علت چشم درد نوزاد 

نوزادان هم مانند هر گروه سنی دیگری در معرض ابتلا به مشکلات چشمی مختلف قرار دارند. برای مثال، ممکن است که حساسیت‌ها یا ورود جسمی خارجی به چشم آن‌ها باعث بروز التهابات و مشکلاتی نظیر قرمزی شود. برخی از مشکلات مادرزادی هم باعث درد در چشم و بروز عوارض ناخوشایند می‌شوند. برای مثال، آب سیاه مادرزادی یا گلوکوم از جمله علل چشم درد در نوزادان هستند. 

علائم همراه با چشم درد چیست؟

علائم و نشانه‌های درد چشم بنا به علت آن، متفاوت‌اند. گاهی‌اوقات، دلایل بسیار جدی به میان هستند و نشانه‌هایی فراتر از قرمزی و تورم را به‌وجود می‌‌آورند. در برخی موارد هم بیماری‌هایی جدی باعث بروز علائم و مشکلات ناحیه چشم می‌شوند. نشانه‌های درد چشم از درد و ترشحات تا مواردی مانند از دست‌دادن میدان دید، متغیر هستند. با شناسایی علائم، پزشکان می‌توانند درمان‌های به‌موقع و صحیحی را برای هر بیمار در نظر بگیرند. دقت کنید که چشم بسیار حساس است. گاهی‌اوقات، درمان‌های خانگی و نادیده‌گرفتن علائم باعث بروز مشکلاتی جدی می‌شوند.

در ادامه و در جدول زیر، علائم همراه با هر یک از دلایل چشم درد را به همراه توضیحات تکمیلی، طبقه‌بندی کرده‌ایم|:

با آگاهی از اینکه تخصص چشم‌پزشکی چیست ، مراجعه به این پزشکان در زمان بروز علائم مختلف چشم درد ضروری است. برخی از نشانه‌ها، فراتر از خستگی و تاری دید موقت هستند و بررسی دلیل‌شان، در تخصص دکتر چشم است. مطالعه این مطلب، آگاهی لازم را درباره وظایف این تخصص را برای شما، ایجاد خواهد کرد. 

قرمزی و سوزش همراه با درد چشم

دلایل مختلفی باعث بروز درد، قرمزی و سوزش چشم می‌شوند. از جمله آن‌ها باید به تحریک چشم‌ها، التهاب، افزایش فشار داخل چشم و خراشیدگی قرنیه اشاره کنیم. واردشدن ضربه به چشم هم با چنین علائمی همراه می‌شود. در برخی مواقع هم پای عفونت‌های چشمی به‌میان است. التهاب ملتحمه هم می‌تواند چنین وضعیتی را به‌وجود بیاورد. درد و سوزش و تغییر رنگ چشم‌ها به‌واسطه مصرف دخانیات هم رخ می‌دهند. 

خشکی چشم و تاری دید با چشم درد

گاهی‌اوقات، تغذیه نامناسب هم باعث بروز مشکلات چشمی، مانند درد و علائمی نظیر تاری دید و خشکی چشم می‌شود. برای مثال، اگر ویتامین A در بدن کم باشد، امکان بروز خشکی، تاری و چشم درد قوت می‌گیرد. کمبود خواب یا استفاده بیش از حد از چشم‌ها هم باعث بروز چنین نشانه‌هایی می‌شوند. برخی از داروها هم می‌توانند چشم‌ها را خشک و دردناک کنند. برای مثال، داروهای ضدفشار خون یا ضدافسردگی روی چشم‌ها اثرات نامطلوب می‌گذارند و آن‌ها را تار و خشک می‌کنند.

چشم درد و خستگی

کمبود خواب از مشکلات رایجی است که باعث خستگی و درد چشم‌ها می‌شود. کسانی که از چشم‌ها زیاد کار می‌کشند هم با درد و خستگی روبه‌رو هستند. برای مثال، کارکردن زیاد با رایانه و تبلت یا تلفن‌های هوشمند از دلایل درد و خستگی چشم‌ها هستند. انقباض عضلات چشم به دلایل مختلف هم با بروز نشانه‌هایی از جمله درد و خستگی روبه‌رو هستند. اگر از وسایل الکترونیکی زیاد استفاده می‌کنید، حواستان به درد و خستگی چشم‌ها باشد. 

ارتباط احتقان و ترشحات چشم

از علائم دیگر درد چشم، باید به گرفتگی و احتقان آن هم اشاره کنیم. این گرفتگی معمولاً ناشی از عفونت یا التهاب سینوس‌ها است. مشکلات سینوسی و حساسیت‌ها باعث بروز ترشحات چشم و بینی هم می‌شوند. عفونت‌های چشم مانند ورم ملتحمه (چشم صورتی) یا بلفاریت (التهاب پلک‌ها) هم از جمله مواردی هستند که احتقان و ترشحات چشمی را به همراه می‌آورند. پس اگر دچار گرفتگی چشم و ترشحات در این ناحیه و بینی هستید، حتماً عفونت و مشکلات التهابی را مورد بررسی قرار بدهید.

تورم و از دست‌دادن میدان دید

آسیب‌دیدگی اعصاب بینایی با بروز مشکلات و بیماری‌هایی مانند گلوکوم همراه‌اند. این وضعیت با تورم یا از دست‌دادن میدان دید همراه است. این مشکلات از بیماری‌ها و وضعیت‌های بسیار جدی چشم هستند. اگر چنین اوضاعی به دقت پیگیری نشوند، عوارض جبران‌ناپذیری در چشم‌ها به‌وجود می‌آید. تورم ناشی از آسیب‌دیدگی و ضربه هم رخ می‌دهد. برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئيد هم چنین نشانه‌هایی را به‌همراه می‌آورند.

با کدام بیماری‌ها، چشم درد هم ایجاد می‌شود؟

گاهی‌اوقات، چشم درد به عنوان عارضه‌ای از مشکلات و بیماری‌های دیگر رخ می‌دهد. در واقع، این درد می‌تواند عوارض و نشانه‌ای از مشکلی دیگر باشد. توجه به نشانه‌ها در رفع مشکل درد چشم اهمیت زیادی دارد. در بسیاری از مواقع، پزشکان به‌کمک نشانه‌ها می‌توانند به علت درد و بیماری اصلی پی ببرند. سپس به سراغ روش‌های تشخیصی مختلف می‌روند و به نظر قطعی درباره بیماری می‌رسند.

چشم درد و حالت تهوع 

گلوکوم از مشکلات چشم است که عوارضی مانند چشم درد و تهوع را به‌همراه می‌آورد. این بیماری ناشی از افزایش فشار چشم است و در کنار تهوع و درد در چشم‌ها، باعث بروز سردرد هم می‌شود. اگر به گلوکوم رسیدگی نشود، امکان از دست‌رفتن بینایی هم وجود خواهد داشت. به‌جز گلوکوم، مشکلاتی مانند التهاب عنبیه یا میگرن هم می‌توانند باعث بروز چشم درد و حالت تهوع شوند.

چشم درد در سرماخوردگی 

در زمان ابتلا به سرماخوردگی و عفونت‌های سینوسی هم چشم درد در کنار علائم دیگر ظاهر می‌شود. ویروس‌ها به آسیب‌پذیرترین قسمت‌های بدن حمله می‌کنند. ویروس سرماخوردگی هم بافت‌های ظریف‌تر در مجرای بینی، پشت گلو و چشم‌ها را عفونی و ملتهب می‌کند. در نتیجه، چشم‌ها در زمان سرماخوردگی درد می‌گیرند و ملتهب می‌شوند.

سرطان و چشم درد

در برخی از موارد، وجود تومور مغزی هم باعث بروز چشم درد می‌شود. البته، این مشکل معمولاً در مراحل اولیه همراه با نشانه و عارضه‌ای قابل توجه ظاهر نمی‌شود. به‌مرور زمان، رشد و حضور تومور در ناحیه مغز، روی سیستم چشم‌ها هم فشار وارد می‌کند. فشاری که تومور می‌تواند به جمجمه و چشم‌ها وارد کند، باعث بروز درد در ناحیه سر و چشم می‌شود. در واقع، امکان تحریک‌شدن اعصاب بینایی و بروز مشکلات دید هم وجود دارد.

چشم درد و بی‌خوابی

بی‌خوابی هم از مشکلاتی است که در دسته‌بندی اختلالات خواب قرار می‌گیرد. افرادی که دچار بی‌خوابی هستند، باید حتماً با مصرف قرص و مداخلات پزشکی به خواب بروند. خستگی ناشی از این بی‌خوابی، باعث بروز عوارضی مانند درد چشم می‌شود. در بی‌خوابی، اشک چشم‌ها کمتر و محیط چشم خشک‌تر می‌شود. در نتیجه، چشم‌ها تحریک می‌شوند و درد می‌گیرند. حتی ممکن است که تاری دید هم به‌وجود بیاید.

درد چشم چه زمانی خطرناک می‌شود؟

اگر نشانه‌های زیر را مشاهده می‌کنید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید چشم: اگر درد چشم شما شدید است و به‌طورناگهانی شروع شده، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند آب مروارید، گلوکوم یا جداشدگی شبکیه باشد.
• تاری دید: اگر همراه با درد چشم، تاری دید یا دوبینی را تجربه می‌کنید، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند آب مروارید، گلوکوم یا آسیب به چشم باشد. 
• قرمزی چشم: یکی از علائم چشم درد خطرناک، قرمزی چشم است. اگر این عارضه همراه با درد، تورم یا ترشحات باشد، ممکن است نشانه‌ای از عفونت چشم یا التهاب باشد.
• حساسیت به نور: اگر چشمان شما به نور حساس شده، ممکن است که چشم‌ها آسیب جدی دیده باشند.
• مشاهده جرقه یا لکه‌های شناور: اگر جرقه، لکه‌های شناور یا پرده‌ای در میدان دید خود مشاهده می‌کنید، ممکن است نشانه‌ای از جداشدگی شبکیه باشد و باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.

این نشانه‌ها، هشداری از وضعیت‌های خطرناک‌اند. چشم عضو حساسی است و هرگونه اهمال، در رسیدگی به آن باعث بروز عوارض جبران‌ناپذیر می‌شود.

چشم درد چه عوارضی دارد؟

درد اطراف چشم در بیشتر موارد، خفیف است و با درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند. گاهی این عارضه ساده نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد و درصورت درمان‌نشدن، ممکن است عوارض جدی به ‌وجود بیاید. در ادامه، برخی از عوارض احتمالی درد چشم ارائه شده است:

• گلوکوم: درد چشم می‌تواند یکی از علائم گلوکوم باشد. گلوکوم به عصب بینایی آسیب می‌رساند و منجر به تاری دید و از دست‌دادن بینایی می‌شود.
• آب مروارید: درد چشم در برخی موارد، از علائم آب مروارید است. آب مروارید باعث کدرشدن عدسی چشم می‌شود و ممکن است، منجر به تاری دید و نهایتاً از دست‌دادن بینایی شود.
• کاهش بینایی: اگر درد چشم ناشی از عفونت، التهاب یا آسیب به چشم باشد، منجر به کاهش بینایی می‌شود.
• دژنراسیون ماکولا وابسته به سن: این بیماری به لکه زرد (ماکولا) آسیب می‌رساند. لکه زرد مسئول دید مرکزی است و آسیب‌دیدگی آن منجر به تاری دید و درنهایت ازدست‌دادن بینایی می‌شود.

 در موارد نادری، درمان‌نشدن چشم می‌تواند منجر به از دست‌دادن بینایی شود.

درمان چشم درد چیست؟

درمان چشم درد به علت آن بستگی دارد و یک چشم‌پزشک باتوجه به علائم و دلیل درد، بهترین مسکن درد چشم یا روش درمانی را تجویز می‌کند.

بنا به توصیه سازمان ملی سلامت انگلستان (NHS) :

آسیب‌های جزئی چشم، مانند واردشدن شامپو یا گرد و غبار به آن، اغلب خودبه‌خود و در عرض یک روز بهبود می‌یابند. اگر ماده شیمیایی به چشم وارد شده باشد، یا ضربه دیده است، از پزشک کمک بگیرید.

در ادامه، چندروش برای درمان پزشکی درد چشم ارائه شده است:

• داروهای مسکن: بهترین مسکن درد چشم ایبوپروفن یا استامینوفن هستند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر درد چشم شما ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
• استفاده از قطره چشم درد: قطره‌های چشمی ضدالتهابی می‌توانند به کاهش تورم و التهاب کمک کنند.

 دربرخی موارد، ممکن است برای درمان مشکلات چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم نیاز به جراحی باشد.

درمان چشم درد به‌دلیل عفونی شدن

درمان چشم درد ناشی از عفونت، شامل موارد احتمالی زیر است:

• قطره های چشمی آنتی بیوتیک، ضدقارچ یا ضدویروسی
• داروهای غیر مخدر خوراکی برای کاهش درد یا علائم آلرژی
• اشک مصنوعی بدون نسخه (OTC) برای تسکین

به این نکات هم برای درمان چشم درد دقت کنید:

• هربار که صورت یا چشم‌های خود را پاک می‌کنید، از یک حوله یا دستمال تمیز کمک بگیرید.
• شستن مکرر دست‌ها به ویژه پس از سرفه، عطسه یا استفاده از توالت ضروری است.
• دست‌ها و انگشتان خود را با چشم‌ها در تماس مداوم قرار ندهید.
• از استفاده از لنزهای تماسی به‌طور موقتی، خودداری کنید.

پرهیز از آرایش در زمان بروز مشکلات چشمی هم ضرورت دارد.

درمان چشم درد به خاطر آسیب چشم

اگر آسیب چشمی دارید، باید این نکات را رعایت کنید:

• به آرامی، یک محافظ روی چشم خود قرار دهید و به‌دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
• چشمان خود را با آب نشویید مگراینکه آسیب شیمیایی دیده باشید.
• چشم خود را مالش ندهید یا فشاری به آن وارد نکنید.
• در اسرع وقت به‌دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
• اقدام به خارج‌کردن جسم خارجی در چشم نکنید.

اگر چشم خونریزی دارد، حواستان به مصرف آسپرین و داروهای ضدالتهابی باشد و به‌سراغ آن‌ها نروید. ممکن است، این داروها خون شما را رقیق و کنترل خونریزی را دشوارتر کنند.

درمان دارویی و پزشکی درد چشم 

برای درمان دارویی چشم درد، گزینه‌های مختلفی وجود دارد؛ استفاده از اشک مصنوعی یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، از این جمله موارد هستند. اشک‌های مصنوعی، قطره‌هایی هستند که می‌توانند به مرطوب‌کردن چشم‌ها و تسکین درد کمک کنند. درباره انتخاب و دوز مصرفی این قطره‌ها باید با پزشکان مشورت کنید. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا NSAID‌ها مانند ایبوپروفن به کاهش تورم، درد و تب کمک می‌کنند. این داروها با دستور پزشک یا بدون دستور پزشک موجود و در دسترس‌اند. بااین‌حال، باید با مشورت متخصص، اقدام به مصرف کنید.

چنین داروهایی می‌توانند باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیوی در افراد خاصی شوند. اگر داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، باید درباره مصرف هرنوع دارویی، با پزشک مشورت کنید. همیشه برچسب داروها را هم بخوانید و دستورالعمل‌ها را دنبال کنید. این داروها را بدون راهنمایی پزشک به کودکان کمتر از ۶ ماه هم ندهید.

درمان خانگی چشم درد 

در بیشتر موارد، درد چشم خفیف است و با روش‌های خانگی می‌توان آن را تسکین داد. در ادامه، چند روش برای درمان خانگی چشم درد آورده شده است:

• استفاده از کمپرس سرد: یک کمپرس سرد می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
• استفاده از قطره‌های چشمی اشک مصنوعی: قطره‌های چشمی اشک مصنوعی به مرطوب نگه‌داشتن چشم‌ها و تسکین خشکی و سوزش کمک می‌کنند.
• استراحت کافی: خستگی چشم می‌تواند باعث درد چشم شود. برای جلوگیری از خستگی چشم، هر ۲۰ تا ۳۰دقیقه، به مدت ۲۰ثانیه به یک شیء دور نگاه کنید.

یادتان باشد که اگر درد جدی و مزمن شده، درمان‌های خانگی کفایت نخواهند کرد.

آیا می‌توان از چشم درد پیشگیری کرد؟

راه‌های مختلفی برای پیشگیری از چشم درد وجود دارد. البته قبل از هرچیزی، لازم است تا علت درد چشم مشخص شود. به‌طورکلی با توجه به نکات زیر می‌توانید از عوارض چشم درد پیشگیری کنید:

• معاینات منظم چشم: معاینات منظم چشم به شناسایی و درمان مشکلات چشمی در مراحل اولیه کمک می‌کند. به‌طورکلی، افراد باید هردو سال یک‌بار، معاینه چشم انجام دهند. افراد بالای ۶۰سال یا مبتلا به مشکلات چشمی مانند دیابت یا فشار خون بالا باید معاینات را بیشتر انجام دهند.
• محافظت از چشم در برابر نور خورشید: اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید می‌تواند به چشمان شما آسیب برساند و خطر ابتلا به مشکلات چشمی مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا وابسته به سن را افزایش دهد. برای محافظت از چشمان خود دربرابر نور خورشید، از عینک آفتابی با اشعه UV محافظ استفاده کنید.
• استفاده از عینک‌های محافظ: هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند کار با مواد شیمیایی یا ابزار، از عینک‌های محافظ استفاده کنید تا از چشمان خود در برابر آسیب محافظت کنید.
• رعایت بهداشت دست‌ها: برای جلوگیری از عفونت چشم، مرتباً دست‌های خود را بشویید.
• مصرف غذاهای سالم: خوردن غذاهای سالم که سرشار از ویتامین A،C و E هستند می‌تواند به سلامت چشم شما کمک کند.
• کاهش مصرف دخانیات: سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات چشمی مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا وابسته به سن را افزایش دهد.

اگر مبتلا به بیماری زمینه‌ای، مانند دیابت یا فشار خون بالا هستید، همه‌چیز را تحت کنترل داشته باشید. این بیماری‌ها خطر ابتلا به مشکلات چشمی را افزایش می‌دهند.

چه زمانی برای درد چشم باید به چشم‌پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر موارد، درد چشم خفیف است و به‌خودی‌خود برطرف می‌شود. بااین‌حال، دربرخی‌موارد، درد چشم می‌تواند علامتی از یک مشکل جدی‌تر باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. درادامه، چند علامت هشداردهنده گفته می‌شوند. با مشاهده این‌ها باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید:

• چشم درد شدید
• تغییر دید
• درد مزمن

برای گرفتن درمان پزشکی، حتما هر چه سریع‌تر به یک چشم پزشک در شهرتان، مراجعه کنید. خوشبختانه، هر کجای ایران که باشید، دسترسی به متخصص چشم برایتان آسان است. مثلا اگر در تهران زندگی می‌کنید، بیش از 108 دکتر چشم تهران فعال هستند که می‌توانید اینترنتی، نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری را با آن‌ها، ثبت کنید. 

درد چشم خطرناک است؟

فراموش نکنید که علت چشم درد به موارد مختلفی بستگی دارد و تشخیص به‌موقع می‌تواند کمک زیادی به فرایند درمان آن کند. مواردی مثل درد چشم از نور نگران‌کننده نیست. بااین‌حال، موردی مثل درد چشم آستیگمات باید از سوی پزشک معاینه شود. بنابراین معاینات منظم پزشکی را جدی بگیرید. انواع درد چشم مانند درد ضربان‌دار، درد مبهم و… نشان‌دهنده مشکلات مختلفی هستند. شناسایی نوع درد به روند درمان کمک می‌کند. برای مثال، درد تیز یا درد سوزان می‌توانند نشان‌گر بیماری‌ها و مشکلات مختلفی از عفونت و آلرژی تا چشم درد عصبی باشند. گاهی‌اوقات هم چشم درد عصبی است. در هر حال، با مراجعه به‌موقع به پزشک، امکان رفع مشکلات و بیماری‌ها وجود دارد. 

استفاده از قطره چشم، کمپرس سرد یا گرم و داروها راه‌هایی برای رفع مشکلات چشمی هستند. در برخی موارد هم نیاز به جراحی است. با استفاده از عینک آفتابی و پرهیز از ایجاد فشار چشم، از بروز درد چشم مختلف پیشگیری کنید. برای کنترل حساسیت به نور یا دشواری درد دیدن در شب به پزشک مراجعه کنید.

برای مراجعه به پزشک هم از سیستم دکتردکتر کمک بگیرید. با این سامانه می‌توانید بهترین چشم‌پزشکان را شناسایی کنید و از آن‌ها، به‌طور آنلاین نوبت بگیرید.

منابع:

mayoclinic.org

my.clevelandclinic.org

optometrists.org

سوالات متداول چشم درد