همزمان با طلوع خورشید و پس از پشت سر گذاشتن ۴۸ روز حملات هوایی بی‌وقفه، ده‌ها هزار نفر در نوار غزه بار و بندیل خود را در چمدان‌ یا در جعبه و حتی کیسه‌های پلاستیکی جمع کردند تا دوباره به همراه خانواده خود به روستاهایشان در شمال نوار غزه بازگردند.

اما همین که ماشین‌ها، الاغ‌های گاری‌‌کش و سه چرخه‌ها به راه می‌افتند، اعلامیه‌هایی به زبان عربی توسط ارتش اسرائیل در جنوب نوار غزه از هوا پخش شد که هشدار می‌دهند: «جنگ هنوز تمام نشده است». در این اعلامیه‌ها آمده است: «بازگشت به شمال ممنوع و بسیار خطرناک است!!!»

آتش‌بس چهار روزه در جنگ غزه به طور رسمی آغاز شد

پس از مذاکرات طولانی و یک تاخیر ۲۴ ساعته، سرانجام آتش بس چهار روزه بین اسرائیل و حماس به طور رسمی از ساعت هفت صبح  روز جمعه ۲۴ نوامبر به وقت محلی آغاز شد و در ادامه روز نیز قرار است عده‌ای از گروگان‌های در دست حماس با تعدادی از فلسطینی‌های زندانی در دست اسرائیل آزاد خواهند شد.

بر اساس توافقی که به دست آمده است، در روز ۴۹ام جنگ، بالاخره امکان آزادی ۵۰ گروگان در ازای توقف کوتاه در درگیری فراهم شد تا یکی از مهم ترین تحولات این هفت هفته باشد. اسرائیل نیز ۱۵۰ زندانی فلسطینی را به عنوان بخشی از این توافق آزاد خواهد کرد.

به گفته سخنگوی قطر که این مذاکرات را هدایت کرده است، اولین دسته از غیرنظامیان اسیر در دست حماس، شامل ۱۳ زن و کودک حدود ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی تحویل داده می‌شود.

ماجد انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر درباره این توافق که میانجی اصلی آن خود قطر بود و مصر و ایالات متحده نیز در آن مشارکت داشتند تصریح کرد که مدت زمان «توقف کامل درگیری‌ها به مدت چهار روز» خواهد بود.

این مقام قطری در ادامه گفت که در طول این چهار روز آتش‌بس در نوار غزه «فرصتی فراهم می‌شود تا آسمان صاف شود و آزادی گروگان‌ها در محیطی امن انجام شود». وی همچنین اطمینان داد که در طول این فرآیند هیچ پهپادی بر فراز سرزمین فلسطینی پرواز نخواهد کرد.

وزیر دفاع اسرائیل: جنگ به قوت خود باقی است

این در حالی است که یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل روز پنج‌شنبه ۲ آذر اعلام کرده بود که « پس از پایان آتش‌بس در غزه، ممکن است جنگ تا دو ماه دیگر هم ادامه داشته باشد». وزیر دفاع اسرائیل افزود: «اولویت ما حذف رهبران سیاسی و میدانی حماس است.»

یوآو گالانت خطاب به نیروهای دریایی اسرائیل تصریح کرد: «درگیری‌ها پس از پایان آتش‌بس با شدت و قوت ادامه خواهد داشت و ما برای بازگرداندن تعداد بیشتری از گروگان‌ها فشار خواهیم آورد.»

جان بولتون: کار حماس یک «جنگ روانی» است

در حالی که بسیاری نسبت به توافق حاصله بین اسرائیل و حماس خوس بین هستند اما عده ‌ای بر این باورند که این موضوع با می‌تواند در نهایت به نفع حماس عمل کند.

جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ایالات متحده، روز پنجشنبه بار دیگر تاکید کرد که آتش‌بس کوتاه مدت بین حماس و اسرائیل یک «توافق بد» است.

بولتون در مصاحبه ای با سی.ان.ان. درست چند ساعت قبل از شروع آتش بس موقت گفت: «حماس در حال انجام یک جنگ روانی علیه مردم اسرائیل و همچنین مردم ایالات متحده است.»

وی افزود: «آنها سعی دارند اسرائیل را از مأموریت راهبردی خود یعنی نابودی حماس منحرف کنند و سعی دارند موضوع را بر مساله گروگان ها [و] وضعیت غیرنظامیان غزه سوق دهند.»

استدلال آقای بولتن این است که حماس می‌خواهد با تلاش برای «تخریب روحیه» یا عزم ارتش اسرائیل، این توقف چهار روزه را به آتش‌بس دائمی تبدیل کند و به این ترتیب این به نفع شبه‌نظامیان حماس و به ضرر اسرائیل خواهد بود.

بولتون همچنین تاکید کرد که هر چه مدت زمان بیشتری برای ریشه کن کردن حماس طول بکشد، اسرائیلی‌ها تمایل بیشتری به مذاکره با آن‌ها خواهند داشت.

آتش بس به سود نتانیاهو است

اما هستند کسانی که معتقدند این آتش‌بس اثرات مفیدی برای بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل خواهد داشت. 

کلایو جونز، استاد مسائل امنیت منطقه‌ای در دانشگاه دورام انگلستان گفت در گفتگو با فرانس ۲۴ درباره چالش‌های این آتش‌بس گفت: تردیدی نیست که آتش بس به حماس فرصتی می‌دهد تا نیروهایش را دوباره سازمان‌دهی کند و در راهبرد خود بازنگری انجام دهد. وی معتقد است که «در طرف دیگر، آتش بس به همان اندازه که به نفع حماس است، لزوما به نفع نیروهای ارتش اسرائیل نخواهد بود.»

آنچه هدف قرار دادن نیروهای اسرائیلی را برای حماس دشوار می کند، این واقعیت است که در این مدت عملا چیزی از قدرت و پیشروی نظامی اسرائیل کم نشد. نیروهای اسرائیلی خود را گرفتار پایگاه‌های ثابت نکردند، برعکس آن‌ها دائماً در حرکت بودند که همین امر مانع از حمله آسان حماس به آنها می‌شد.

کلایو جونز یک وجه سیاسی نیز برای این موضوع قائل است. او گفت: «از طرفی بنیامین نتانیاهو نیز از سوی خانواده‌های گروگان ها و هم از سوی شرکای بین المللی به ویژه ایالات متحده تحت فشار است. او همچنین از وضعیت کشورش و عدم محبوبیت خودش آگاه است. جونز معتقد است که «آتش بس نه تنها برای اسرائیل بلکه احتمالاً برای نتانیاهو نیز از نظر سیاسی سودمند خواهد بود.»

آتش بس چگونه می‌تواند بر عملیات نظامی تأثیر بگذارد؟

برخی از حامیان اسرائیل نگرانند که آتش بس، شتاب حمله ارتش اسرائیل در شهر غزه و اطراف آن را متوقف کند. بسیاری از ناظران نظامی بر این باور هستند که تا به امروز این عملیات صرفا از نقطه نظر نظامی برای اسرائیلی‌ها خوب پیش رفته است و آن هم به دلیل توانایی در متزلزل کردن حماس بوده است.

تعداد راکت‌های شلیک شده به سمت اسرائیل کم و بیش کاهش یافته است. دیگر خبری از شدت شلیک راکت‌ از نوار غزه همچون روزهای آغاز جنگ وجود ندارد. چه بسا اسرائیل موفق به تسخیر سایت‌های پرتاب راکت و پاکسازی تونل‌ها شده است.

آیا جنگ بین اسرائیل و حماس پس از این وقفه چهار روزه از سر گرفته خواهد شد؟

کلایو جونز، استاد مسائل امنیت منطقه‌ای در دانشگاه دورام انگلستان در این زمینه می‌گوید که «این احتمال وجود دارد که درگیری‌ها از سر گرفته شود، اما فعلا نمی‌توان گفت که آیا شدت آنها مانند قبل خواهد بود یا خیر.» این امر به عوامل متعددی از جمله موفقیت تبادل گروگان و حساسیت اسرائیل به فشارهای بین المللی و در درجه اول از سوی آمریکا، بستگی دارد. 

سطح ویرانی در غزه در نگاه مردم آمریکا، به ویژه رای دهندگان جوان آنچنان خوش نیامده است. مضافا اینکه آمریکایی‌ها به همان اندازه که به نگرانی‌های داخلی خود توجه می‌کنند، توامان نیم نگاهی هم به متحدان عرب خود در خاورمیانه دارند.

اینکه بعد از تبادل گروگان‌ها چه اتفاقی می‌افتد تا حد زیادی به حماس بستگی دارد. اگر اسرائیل قول داده است که به ازای هر ده گروگان آزاد شده یک روز جنگ را متوقف کند، هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا خود اسرائیلی‌ها خواهان توقف طولانی مدت خصومت خواهند بود یا خیر. 

در واقع، هدف جنگی آن‌ها، همانطور که مدام اعلام کردند، «از بین بردن زیرساخت‌های تروریستی حماس» است.