به‌ گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، دو کشور ایران و ژاپن از گذشته‌های دور روابط منسجم و دوستانه‌ای داشتند و این ارتباط با رنگ و بوی فرهنگ همواره در سطوح قابل اتکائی قرار داشته و دارد که بسیاری از کارشناسان و مورخان این روند را مدیون جاده ابریشم و شکل‌گیری خرده‌فرهنگ‌های مختلف میان دو کشور به واسطه داد و ستدهای اقتصادی می‌دانند.

این در حالی است که برخی بر این باورند تقارن برخی رویدادها در دو کشور همچون انقلاب می‌جی، انقلاب مشروطه و ملی شدن صنعت نفت نقاط عطفی در تحکیم بیشتر روابط میان ایران و ژاپن هستند و در حال حاضر نیز همین پیشینه به تقویت روابط دیپلماتیک دو کشور کمک شایانی کرده و در دوره فعلی که موضوع دیپلماسی فرهنگی ایران از سوی دولت سیزدهم پررنگ‌تر پیگیری می‌شود جای تردید نیست که این پیشینه می‌تواند نه تنها در ارائه تصویر دقیق‌تری از واقعیت ایران به جهان خارج از مرزهای کشورمان کمک کند بلکه عاملی است در ایجاد جایگاه منطقی برای ایران در سرزمین‌های شرقی آن هم در زمانی که پروژه ایران‌هراسی از سوی دشمنان ما در اقصی‌نقاط دهکده جهانی دنبال می‌شود.

نظم، تعهد، اراده، خلاقیت و نوآوری بخشی از ذهنیت‌های فراگیری است که همواره در وصف ژاپنی‌ها در افکار عمومی ایرانی‌ها وجود داشته و  یک سابقه مثبت و دوستانه‌ در روابط ایران و ژاپن مشاهده می‌شود اما برخلاف این حقیقت، نوع مواجه‌های ایالات متحده امریکا با ایران بر سر این روابط سایه سنگینی انداخته است و با وجود اینکه ژاپنی‌ها خود یک قربانی جنایت‌های آمریکایی محسوب می‌شوند و با دشمنی این حکومت علیه مردم ایران بعد از انقلاب و دوران جنگ تحمیلی و سال‌های پس از آن ناآشنا نیستند، اما این قلدرمآبی امریکایی در حقنه کردن سیاست‌های خود به دولت‌های دیگر از جمله ژاپن موجب شده که روابط دو کشور در سطحی پایین و محدود پی گرفته شود. در حالی که زمینه‌ها، ظرفیت‌ها و علاقمندی‌های بیشماری برای توسعه روابط وجود دارد.

آیکاوا کازوتوشی از سال 2020 سفیر تام الاختیار ژاپن در ایران بود. او پیش از اینکه به ایران بیاید به عنوان معاون سفیر در سفارت ژاپن در واشنگتن دی‌سی حضور داشته و همچنین یکی از سیاست‌مداران برجسته ژاپنی محسوب می‌شود که در حوزه مسائل هسته‌ای نیز سابقه کاری برجسته‌ای دارد. او مدیر کل امور خلع سلاح و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بوده و سابقه کاری قابل توجهی در مقر سازمان ملل و شورای امنیت داشته است. البته حضور او در ایران و شناخت او درباره ایران به دوره اخیر فعالیت او در جایگاه سفیر محدود نمی‌شود و او در سال 2008 نیز به عنوان وزیر مختار سفارت ژاپن در تهران حضور داشته است.

پیشینه فرهنگی و تمدنی ایران را به خوبی می‌شناسد و تسلط قابل توجهی بر مناسبات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تاریخ معاصر ایران دارد. از این جهت گفت‌وگو با او می‌تواند یک گفتگوی چند جانبه و در زمینه‌های متنوع باشد. سابقه سفیر ژاپن و همچنین اتحاد میان این کشور با ایالات متحده امریکا ایجاب می‌کند که دیدگاه‌های او درباره برنامه هسته‌ای ایران، مذاکرات ایران با 5+1، همکاری با آژانس انرژی اتمی و همچنین مسائل حوزه تحریم هم در کانون توجه قرار گیرد.

بخش اول این گفت‌وگو نظرات کازو توشی آیکاوا از مناسباتی که در منطقه آسیای شرقی و جنوب شرقی و دریای چین جنوبی در جریان است تا مراودات دوجانبه ایران-ژاپن در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را در ادامه می‌خوانید:

بوی نفت ایران در پرفروش‌ترین رمان سال 2013 ژاپن

* آقای کازوتوشی ابتدا از شما برای وقتی که برای این گفت‌وگو در نظر گرفتید، تشکر می‌کنم. تمایل داریم گفت‌وگوی امروز ما با حضرتعالی در زمینه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی اقتصادی و پیرامون چند موضع در حوزه بین‌الملل و مسائل منطقه شرق آسیا باشد. اما اگر موافق باشید به عنوان مقدمه و برای شروع تمایل دارم مصاحبه را از اینجا آغاز کنم که براساس اسناد تاریخی روابط فرهنگی میان دو کشور قدمتی 1300 ساله دارد، این دوره طولانی چه اثری در وحدت‌ میان دو کشور داشته و دارد؟

برای پاسخ به این سئوال نیازمند ارائه مقدمه‌ای هستم که این ارتباط تاریخی را بهتر درک کنیم و بعد از آن به سئوال شما پاسخ می‌دهم. براساس آخرین تحقیقات و گزارش‌ها این نکته وجود دارد که در قرن هفتم یک کارمند ژاپنی در بلخ زندگی می‌کرده که به همین واسطه اطلاعاتی از کشور ایران به دست آورده و بعد از آن اواخر قرن نوزدهم وقتی در ایران انقلاب مشروطه تجربه شده در همان زمان – تقریباً در ایام مشابه – در ژاپن نیز انقلاب می جی اتفاق افتاد و انقلاب مذکور دگرگونی‌های عظیم سیاسی را در کشور ژاپن ایجاد کرد و نکته جالب توجه این است که تقارن این دو رویداد در کشورهای ایران و ژاپن تجارب مشترکی را در میان ملت‌ها ایجاد کرد.

اگر کمی جلوتر بیاییم در دوره دولت مصدق، وقتی صنعت نفت ایران ملی شد یک شرکت ژاپنی به نام شرکت “ایده میتسو” از ایران نفت خریداری می‌کرد که همین مبادله اقتصادی هم عامل تبادل فرهنگ‌ها و برخوردهای فرهنگی میان افراد بود. تمام این رویدادها در قالب رمانی از نائوکی هیاکوتا (Naoki Hyakuta) هم چاپ شده که سال 2013 میلادی به عنوان پرفروش‌ترین کتاب در کشور ژاپن شناخته شد.

این‌ها چند مورد از مواردی است که در ژاپن درباره ایران تجربه شده و پیشینه تاریخی ارتباط میان دو کشور را نشان می‌دهد اما مصادیق دیگری هم هست که در ایران مشهور است و همه از آن اطلاع دارند. برای مثال در دوران معاصر پخش سریالی به نام “اوشین” که یک سریال ژاپنی بود در ایران مورد استقبال بسیار زیادی قرار گرفت و برای ایرانیان زمینه‌ای فراهم شد تا با فرهنگ کشور ژاپن در سطح وسیع‌تری آشنا شوند و از آن به بعد فرهنگ کشور ژاپن از سوی ایرانی‌ها در قالب محصولات سینمایی و انیمیشن‌ها نیز دنبال شد.

روند یاد شده در دوره جنگ عراق با ایران نیز شکل متفاوتی به خود گرفت. با مهاجرت گروهی از ایرانیان به ژاپن زمینه شکل‌گیری جامعه ایرانی در کشور ژاپن ایجاد شد. ادبیات و بسیاری از خرده فرهنگ‌های ایرانی به واسطه آن‌ها تثبت شد و اخیراً هم که بازدید نخست وزیر اسبق و مرحوم ژاپن، آقای شینزو آبه از ایران را شاهد بودیم که تحکیم بیشتری میان روابط دو کشور ایجاد کرد.

تحریم‌ها و اتحاد ژاپن با آمریکا مانع روابط دوستانه ما با ایران نشده است

نکته قابل توجه این دیدار مربوط به این نکته است که بازدید مرحوم آقای آبه از ایران درست در زمانی اتفاق افتاد که تحریم‌های شدیدی از سوی رئیس جمهور آمریکا علیه ایران شکل گرفته بود و آقای آبه تلاش کرد برای رفع این مشکلات میان دو کشور نقش میانجی داشته باشد و در دوره همه‌گیری کرونا هم طی یک اقدام بشر دوستانه، ژاپن به عنوان اولین کشور اهدا کننده واکسن کرونا به ایران چیزی حدود 4 میلیون دُز واکسن، به ایران اهدا کرد.

به این ترتیب می‌بینیم که ارتباط تاریخی میان دو کشور چطور از گذشته‌های دور تا امروز نقش‌آفرینی کرده و به همین واسطه ادامه دارد. بر همین اساس هم هست که نخست وزیر ژاپن آقای فومیو کیشیدا و رئیس جمهور ایران، آیت‌الله رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هم گفت‌وگو کردند و علاوه بر این، وزرای خارجه ایران و ژاپن چند بار با هم گفت‌وگوی تلفنی داشتند. از این رو و با در نظر گرفتن این موضوع که تحریم‌ها ارتباط با ایران را سخت کرده، می‌بینیم ژاپن درحالی که همزمان متحد آمریکاست با ایران نیز روابط دوستانه داشته و دارد.

فکر می‌کنم این مقدمه پاسخ مشخصی به سئوال شما بود تا مخاطبان با مصادیقی عینی از ارتباط مستحکم و قابل اتکاء میان دو کشور ژاپن و ایران آشنا شوند.

* به موضوع اتحاد ژاپن با آمریکا و سفر نخست وزیر مرحوم آقای شینزو آبه به ایران با هدف میانجیگری میان ایران و امریکا اشاره فرمودید که در ادامه بحث درباره آن سفر و مناسبات سیاسی‌ای که در جریان است سوالاتی از محضر شما خواهم پرسید. اگر بخواهیم همچنان فرهنگی پیش برویم، به استقبال مردم ایران از سریال «اوشین» و انیمیشن‌های ژاپنی اشاره داشتید. برخی از کارگردان‌ها و فیلم‌های ایرانی در کشور ژاپن شناخته شده‌اند و یک یا دو مورد فیلم مشترک هم در کارنامه داریم؛ نظرتان درباره جایگاه فیلم و همکاری‌های مشترک در جهت توسعه دیپلماسی فرهنگی چیست؟ خوشبختانه بازار انیمیشن ما در عرصه جهانی و بین‌المللی شرایط خوبی دارد چقدر از انیمیشن‌های ایرانی در ژاپن استقبال می‌شود؟ ارزیابی‌ای از این آثار دارید؟

فیلم‌های ایرانی در ژاپن خیلی معروف‌اند و طرفداران بسیاری دارند. در ژاپن جشن فیلم بین‌المللی توکیو برگزار می‌شود و در سال‌های اخیر فیلم «متری شیش و نیم» کاری از سعید روستایی در این جشنواره جایزه گرفت. همچنین فیلم «جنگ جهانی سوم» خیلی در ژاپن با استقبال روبرو شد.

ژاپن در ساخت انیمیشن هم جایگاه خوبی دارد اما انیمیشن‌های ایرانی در جشن فیلم آکادمی شرکت داشتند و دو انیمیشن ایرانی پیشنهاد شدند. از ژاپن نیز یک فیلم به جشنواره بین‌المللی فیلم فجر راه پیدا کرد.  نام این فیلم «گل‌های دیگری» است. وقتی کارگردان این فیلم به ایران آمدند با او صحبت کردم به من می‌گفت وقتی کودک بودم مادرم خیلی فیلم‌های ایرانی را دوست داشتند و مرا زیاد با خودش می‌برد و فیلم‌های ایرانی را می‌دیدم.

تاکنون ژاپن و ایران فیلم‌های مشترکی ساخته‌اند. عباس کیارستمی یک فیلم مشترک ساخته است. اگر دولت‌ها یاری بدهند صنعت فیلم‌های دو کشور همچون دهه‌های قبل فعال و پویا پیش خواهد رفت. به خاطر محدودیت ساخت فیلم، شرکت در جشنواره فیلم فجر سخت است و در این فرصت همه فیلم‌های ژاپن را نمی‌توانیم به نمایش درآوریم از این رو با استفاده از فرصت ماه فرهنگی ژاپن فیلم‌های مختلفی را معرفی می‌کنیم.

* براساس همان مقدمه‌ای که شما مطرح کردید، آیا شکل‌گیری انجمن ادبی و کمیته تمدن  ایران در ژاپن، حاصل همین نگاه اهمیت دادن به روابط فرهنگی است؟ دستاوردهای این انجمن تاکنون چه بوده است؟

ببینید ژاپن در زمینه آثار کهن، ادبیات معاصر یا کتاب‌های مربوط به کودکان و همه آحاد جامعه معروف‌ است، بنابراین ژاپنی‌ها با مطالعه این محصولات فرهنگی خصوصاً کتاب‌ و ادبیاتی که وجود دارد، اطلاعات تاریخی و غیر تاریخی نسبت به کشورشان را به دست می‌آورند. اما درباره ایران به این نکته اشاره می‌کنم که کتابی به نوشته اوسامو دازای با نام “دیگر انسان نیست” در ژاپن بسیار معروف و شناخته شده است که در همین کتاب شعری از خیام شاعر معروف ایرانی وجود دارد و شاهد مثالی برای ارتباط ژاپنی‌ها با آثار ادبی کهن ایران است.

به عقیده من این اتفاق بسیار مطلوبی است که مبادلات ادبی میان دو کشور وجود دارد و سفارت ژاپن برای تقویت این رابطه برنامه‌های مختلفی را در دستور کار دارد تا با استفاده از تبادلات ادبی مردم دو کشور دقیق‌تر با یکدیگر آشنا شوند، اتفاقاً وقتی بررسی می‌کنیم تعداد کتاب‌فروشی‌های زیادی در هر دو کشور می‌بینیم و حکایت از آن دارد که کتاب در میان مردم جایگاهی بسیار ویژه‌ دارد و می‌توانیم از این امتیاز استفاده کنیم.

البته یک نکته در این بین به عنوان حق مؤلف و حفظ مالکیت معنوی آثار وجود دارد که امیدوارم، برطرف شود تا بتوانیم در زمینه مبادلات ادبی بیشتر، هدفمندتر و دقیق‌تر عمل کنیم و دوباره تاکید می‌کنم سفارت ژاپن برای پیشرفت مبادلات ادبیات کارهای خوبی درنظر گرفته است.

* اخیراً سفارت ژاپن یک پویش کتابخوانی برگزار کرد و شاهد شرکت شما در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم بودیم. گویا علاقمندی زیادی در این باره در شما وجود دارد. به نظر شما کتاب در ایجاد تصویر دقیق و تبیین هویت ملت‌ها چقدر اثرگذار است؟

نکته قابل توجه این دیدار مربوط به این نکته است که بازدید آقای آبه از ایران درست در زمانی اتفاق افتاد که تحریم‌های شدیدی از سوی رئیس جمهور آمریکا علیه ایران شکل گرفته بود و آقای آبه تلاش کرد برای رفع این مشکلات میان دو کشور نقش میانجی داشته باشد و در دوره همه‌گیری کرونا هم طی یک اقدام بشر دوستانه، ژاپن به عنوان اولین کشور اهدا کننده واکسن کرونا به ایران چیزی حدود 4 میلیون دُز واکسن، به ایران اهدا کرد.

برای پاسخ به این سؤال، باید بگویم در حالی که حق مؤلف و نویسنده را رعایت می‌کنیم، همواره دوست دارم کتاب‌های ژاپنی را به مردم ایران معرفی کنیم. به همین خاطر خودم به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رفتم تا از طریق این نمایشگاه، از نزدیک در جریان وضعیت علاقه‌مندان ایرانی به مطالعه کتاب‌های ژاپنی قرار بگیرم. منظورم این هست که با توجه به حضور ایرانی‌ها در نمایشگاه کتاب تلاش کردم تا از علاقه ایرانی‌ها به بخش‌های مختلف ادبی مثل نوع کتاب، ژانر یا حوزه مختلف ادبیات آگاه شوم که البته اطلاعات کاربردی و مناسبی هم به دست آمد.

اجازه دهید به یک نکته هم اشاره کنم من شنیدم در کشور ایران جایزه‌ای وجود دارد و به افرادی اختصاص می‌یابد که کتاب‌های فارسی را به زبان‌های خارجی ترجمه می‌کنند و به این نحو تشویقی برای تولید چنین کتاب‌ها و آثاری صورت می‌گیرد. به همین شکل سفارت ژاپن هم تمایل دارد فعالیت مشابهی را رقم بزند و از گسترش ترجمه کتاب‌های ایرانی برای مردم ژاپن استقبال کند.

* یاد یک کتاب ژاپنی افتادم به نام «دختری کنار پنجره» یا همان کتابی که با نام توتوچان در ایران شناخته شده‌تر است و می‌تواند یک مصداق در معرفی فرهنگ و تدقیق شناخت مردمان دو کشور به یکدیگر باشد. حتماً اطلاع دارید که این کتاب به ویژه در میان تعداد زیادی از معلمان ایرانی و کسانی که در حوزه آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند، مورد استقبال واقع شده است. به صورت کلی‌تر فعالان حوزه آموزش در ایران علاقمندی زیادی به رصد شیوه‌های تعلیم و تربیت در کشورهای دیگر دارند و نظام آموزش ابتدایی ژاپن تجارب خوبی برای این قشر از جامعه فرهنگی ایران به همراه داشته است. حتی در سال‌های اخیر چند مستند ایرانی هم مبتنی بر مرور ایده ها، تجارب آموزشی و این شیوه‌های نوین شکل‌دهنده شخصیت‌، مهارت، توانمندی و آگاهی دانش‌آموزان در مدارس ژاپنی در ایران ساخته شده است. خود این استقبال از یک اثر ادبی که متعلق به سال‌ها پیش هم هست، به راحتی نشان می‌دهد که ظرفیت و زمینه بزرگی برای همکاری و تبادل تجارب در حوزه آموزش وجود دارد. آیا تاکنون به دنبال برقراری ارتباطی برای همکاری و تبادل تجارب میان سیستم آموزشی دو کشور و همچنین جامعه معلمان و مدارس وجود داشته است؟

قبل از پاسخ به این سئوال باید تأکید کنم که ساختار آموزشی ژاپن عالی است، اما باید بهتر شود و به این نکته اشاره می‌کنم که کل سیستم آموزشی ژاپن توسط دولت برنامه‌ریزی نشده و بخش خصوصی هم در این زمینه فعالیت قابل توجهی دارد. بخش خصوصی با شیوه‌های مختلف در زمینه آموزش ساختار‌های فرهنگی یا آموزش ریاضی برای کودکان فعالیت می‌کنند، ورود بخش خصوصی در زمینه آموزش ایده‌های خوب و دستاوردهای مناسبی داشته است و امیدوارم که زمینه همکاری در این باره میان دو کشور ایجاد شود.

به عقیده من کاری که دولت می‌تواند در این زمینه انجام دهد مربوط به ساماندهی و برنامه‌ریزی دانش‌های خارجی است و بخش خصوصی می‌تواند در زمینه آموزش‌های مرتبط به داخل یا منطبق با فرهنگ بومی کشور برنامه‌ریزی کند. بر این باورم که اگر چنین سیستمی میان دو کشور ایجاد شود بدون تردید اتفاق‌های خوبی ایجاد خواهد شد.

البته اجازه بدهید به این نکته اشاره کنم که اکنون برای اولین بار از شما شنیدم که در ایران کتاب‌هایی که منطبق با سیستم آموزشی ژاپن است مورد استقبال قرار گرفته امیدوارم در آینده شاهد ارتباطات بیشتر در این زمینه باشم.

* فکر می‌کنم لازم است در حوزه آموزش عالی هم چنین اتفاقاتی به صورت جدّی‌تر بیفتد. در حوزه آموزش عالی و دانشگاهی بیشتر شاهد این هستیم که روابط به دعوت فردی و فراخوان بورسیه دانشجویان در رشته‌های عمدتاً تجربی محدود شده و برخلاف اینکه دولت ژاپن خود را متعهد به اعطای بورسیه و حمایت از پذیرفته شدگان دانشگاه‌ها می‌داند اما دانشگاه‌ها در حوزه علوم انسانی و اقتصادی چندان اقبالی به پذیرش دانشجویان ایرانی ندارند و با حمایت مناسبی مواجه نیستیم. علت را چه می‌دانید؟ به نظر شما بحث تبادل هدفمند دانشجو میان دانشگاه‌ها در مقایسه با فراخوان عمومی بورسیه که خود افراد به صورت فردی و شخصی برای آن اقدام می‌کنند، چقدر می‌تواند در توسعه و بهبود روابط دو کشور کارگشا باشد؟

دولت ژاپن از سال 1954 میلادی تا به امروز به 300 هزار دانشجو از 160 کشور مختلف دنیا بورسیه تحصیلی اعطا نموده است. وزارت آموزش، فرهنگ، تربیت بدنی، علوم و فن آوری ژاپن ( مونبوکاگاکوشو) هر ساله به دانشجویان واجدالشرایط در مقاطع مختلف (دکترا، کارشناسی ارشد، کارشناسی و فوق دیپلم) بدون محدودیت در رشته تحصیلی بورسیه تحصیلی اعطا می نماید. همچنین هر ساله به تعدادی از دانشجویان که در زمینه زبان و ادبیات ژاپنی مشغول به تحصیل می باشند بورس یکساله تعلق می گیرد. همانطور که در پرسش خود نیز اشاره کردید هدف از این برنامه آموزش افراد در جهت کمک به توسعه ایران و همچنین پیشبرد روابط دوستانه بین دو کشور می‌باشد. ایران در خاورمیانه از جمله کشورهایی است که از سهمیه بالایی در دریافت این بورسیه نسبت به سایر کشورها برخوردار می باشد. برای مثال سال گذشته 27 دانشجوی ایرانی از طریق آزمون سفارت از این بورسیه استفاده نموده و به دانشگاه های ژاپن اعزام شده اند.

با نگاهی به آمار سالیانه متقاضیان شرکت در این بورسیه در ایران، هر ساله تعداد متقاضیان در حوزه‌های ریاضی و تجربی از تعداد متقاضیان حوزه‌های علوم انسانی و اقتصادی بیشتر است. با این‌حال در لیست فارغ التحصیلان از ژاپن که به ایران بازگشته‌اند افراد زیادی دیده می‌شوند که در زمینه علوم انسانی و اقتصادی در ایران مشغول به فعالیت هستند.

در خصوص تبادل دانشجو بین دو کشور لازم به ذکر است که هستند دانشگاه‌هایی در ایران که به طور مستقیم و با مکاتبه با دانشگاه‌های مختلف ژاپن، تفاهمنامه‌ای در این زمینه بدون دخالت سفارت امضاء کرده‌اند و تبادل دانشجو می‌کنند. با امید به اینکه روابط دوستانه بین دو کشور بیش از پیش توسعه پیدا کند.

* تا به اینجای این گفت وگو به آشنایی و مبادلات فرهنگی میان دو کشور اشاره داشتید. درباره بازخوردهای برگزاری ماه فرهنگی میان دو کشور بفرمائید. چقدر اثرگذار است؟‌ به عبارتی این نوع برنامه‌ها تاکنون چه دستاوردی در زمینه تحکیم روابط فرهنگی میان دو کشور داشته است؟

فیلم‌های ایرانی در ژاپن خیلی معروف‌اند و طرفداران بسیاری دارند. در ژاپن جشن فیلم بین‌المللی توکیو برگزار می‌شود و در سال‌های اخیر فیلم «متری شیش و نیم» کاری از سعید روستایی در این جشنواره جایزه گرفت. همچنین فیلم «جنگ جهانی سوم» خیلی در ژاپن با استقبال روبرو شد.

ببینید روابط بین دو کشور ژاپن و ایران خیلی بخش‌های مختلفی دارد که اتفاقاً فرهنگ در آن پررنگ است و قابلیت‌های متفاوت و گسترده‌ای هم دارد. در همه این موارد برنامه‌های متفاوتی انجام شده، به عنوان مثال ما برنامه‌های متعددی در زمینه موسیقی سنتی ژاپنی، غذا و لباس‌های سنتی ژاپنی تعریف کرده‌ایم و برای معرفی هرچه بیشتر این‌ها در ایران اتفاق‌های خوبی هم افتاده که در جهت عکس نیز قابلیت اجرایی شدن دارد. سال گذشته هم به واسطه نمایشگاه مانگا در ماه فرهنگی ژاپن هم فرهنگ سنتی و هم فرهنگ مدرن را معرفی کردیم و  علاوه بر آن سینمای ژاپن هم هر سال آثاری را به نمایش می‌گذارد و جدیدترین ساخته‌های این کشور را نیز معرفی می‌کند.

به نظر می‌رسد ایرانی‌ها به فرهنگ سنتی و مدرن ژاپنی‌ها علاقه زیادی دارند. به خاطر همین، سفارت ژاپن برای استفاده این علاقه‌مندان و بهره‌مندی‌شان از اتفاقات فرهنگی ژاپن، این ماه فرهنگی را مدیریت می‌کند و اتفاقاً ماه فرهنگی ژاپن قرار است امسال ماه نوامبر برگزار شود.

* درباره ماه فرهنگی ژاپن صحبت کردید؛ دلیل انتخاب شهرهای تهران و تبریز چه بوده است؟ به موسیقی هم اشاره‌ای داشتید، اگر مقدور است قدری جزئی‌تر هم در این باره بفرمایید که نقش موسیقی در این ارتباط فرهنگی میان دو کشور چه می‌تواند باشد؟ آیا در سابقه تمدنی و اشتراکات فرهنگی کهن، ارتباطی میان موسیقی ایران و ژاپن دیده می‌شود؟

نمایشگاه ماه ژاپن در شهر تبریز در پاییز برنامه‌ریزی می‌شود. این نمایشگاه یک نمایشگاهی است از آثار آقای آراتا ایسوزاکی که یک معمار معروف ژاپنی است و ایشان فوت شدند. آن‌هایی که با نظر ایشان موافق‌اند نمایشگاه ماه امسال را برنامه‌ریزی می‌کنند و فکر می‌کنم این نمایشگاه یک نمایشگاه منحصر به فرد خواهد بود. چرا این نمایشگاه منحصر به فرد خواهد بود؟ به این دلیل است که یک نمایشگاه در زمینه هنرهای مختلف است. در زمینه معماری، ادبیات و موسیقی آثار ارزشمندی به نمایش درخواهد آمد. به همین خاطر این نمایشگاه خیلی منحصر به فرد است.

چرا این نمایشگاه در تبریز برگزار می‌شود؟ وقتی آقای ایسوزاکی هنوز جوان بوده از ایران بازدید کرده است و در آن موقع معماری ایران را دیده و خیلی تحت تأثیر قرار گرفته است. به نظر آقای ایسوزاکی بنای فرهنگ ژاپن از جاده ابریشم آمده که از ایران شروع شده و از کشورهای آسیای مرکزی عبور می‌کند. از طریق چین به ژاپن می‌رسد. این بدین معنی است شهر تبریز نقطه شروع تبادلات کشورهای شرقی و غربی است.

به همین خاطر برگزاری نمایشگاه ما در تبریز، معنی بسیاری دارد. قرار است این نمایشگاه اول در تبریز برگزار شود و کم‌کم به سمت شرق جا به جا می‌شود. دومین نمایشگاه در ازبکستان برگزار می‌شود و بعد از آن در شهر شیان کشور چین این نمایشگاه برپا خواهد شد.

برگزارکننده‌ها برای برگزاری این نمایشگاه در ایران امید بیشتری نسبت به کشورهای دیگر دارند، به خاطر همین اول در شهر تبریز یک بازار میراث جهانی و نمایشگاه برقرار می‌شود و دوستان تمایل دارند برای دومین بار در شهر تهران این اقدام را انجام دهند و امیدوارند که بتوانند این نمایشگاه را در کاخ گلستان برپا کنند.

 یکی از برگزارکننده‌های نمایشگاه ما از هنرمندان موسیقی‌اند. ایشان به یک داستان قدیمی ژاپنی اشاره دارند. در همان داستان که به قرن‌های گذشته برمی‌گردد؛ در دربار ژاپن یک کارمند دولتی دوست داشته به چین برود. اما در نتیجه سفر، ایشان به ایران رسیده و در آن موقع در ایران آن کارمند دولتی، ساز ایرانی «قانون» را گرفته و به ژاپن آورده است. در نتیجه این داستان هست و گفته می‌شود آن ساز «قانون» به ساز سنتی ژاپن تحت عنوان «کوتو» تبدیل شده است.

موسیقی نقش مهمی را برای تبادلات فرهنگی دو کشور دارد و به نظرمن موسیقی ایران و ژاپن خیلی شباهت دارند. به این ترتیب ما دوست داریم مبادلات و ارتباطات موسیقی دو کشور را ادامه بدهیم.

ادامه دارد…